GÜNCEL

Av. Mustafa Taylan Savran yazd�: Benden olmayan ölsün yasas�

AV. MUSTAFA TAYLAN SAVRAN
16 Nisan 2020 Per�embe

Siyasal iktidar infaz de�i�ikli�i düzenlemesiyle halk�n taleplerine kulak verme gibi bir derdinin olmad��n� bilakis muhaliflere yönelik hasmane tutumunu sürdürme kararl�l��nda oldu�unu göstermi�tir. Emekçi s�n�flar� ya hastal�k ya açl�k gibi bir ikileme sürükleyerek almas� gereken önlemleri zaman�nda ve kararl�l�kla almayan siyasal iktidar hapishanelerde bulunan insanlar için k�sa bir ifadeyle "benden olmayan ölsün" demi� bulunmaktad�r.

Kamuoyunda "Af kanunu" olarak bilinen 7242 Say�l� Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin �nfaz� Hakk�nda Kanun ile Baz� Kanunlarda De�i�iklik Yap�lmas�na Dair Kanun 14 Nisan’� 15 Nisan’a ba�layan gece yar�s� Resmi Gazetede yay�mlanarak yürürlü�e girdi. Kanunla�t�� haliyle söz konusu de�i�iklikler; kamuoyunda özellikle Covid-19 salg�n� ile ilgili olarak cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlülerin sa�l�klar�n� korumak amaçl� önlemlerin al�nmas� yönündeki beklentiyi kar��lamaktan uzakt�. Asl�nda bir süredir gündemden dü�mü� görünen infaz rejimi de�i�ikli�i geride b�rakt��m�z y�l�n son ay�ndan itibaren Çin’de görülüp büyük bir h�zla dünya çap�nda salg�na dönü�en Covid-19 a kar�� ran devletinin içerisinde siyasal tutuklular� da içeren 54000 tutukluyu sa�l�k nedeniyle geçici olarak serbest b�rakmas� ile tekrardan gündeme gelmi�ti. Ancak 7242 say�l� kanun ile yap�lan de�i�ikliklerde yine siyasal suçlar diyebilece�imiz siyasal iktidara muhalefet ettikleri için çe�itli gerekçelerle tutuklu ve hükümlü bulunanlar de�i�ikliklerin kapsam� d��nda b�rak�ld�. Suç fark� gözetilmeksizin yarg�lamas� tutuklu devam edenler veya ceza al�p üst mahkemedeki istinaf ve temyiz incelemesi sürecini tutuklu geçirenler de de�i�ikliklerden yararlanamad�lar. Bunun d��nda faillerinin serbest b�rak�lmas� toplumda infial uyand�rmas� muhtemel cinsel sald�r�, kasten insan öldürmek ve çocu�un cinsel istismar� suçlar� da de�i�ikliklerin kapsam� d��nda b�rak�ld�. Böylece siyasal iktidar� elinde bulunduran "Cumhur �ttifak�" kendisine oy vermesi muhtemel olan kesimlerin avantaj�na bir yasal düzenleme ile Covid-19 salg�n� ile olu�an ve hapishanede bulunan insanlar ba�ta olmak üzere geni� kitlelerin sa�l��n� tehdit eden bir durumu bir tür seçim yat�r�m�na çevirerek uygulamaya geçirdi.

Tasar� ilk andan itibaren birçok yönden ele�tirildi. Bu ele�tirilerin temel vurgusu yasal düzenleme ile infaz rejimindeki e�itsizli�in kal�c�la�t�r�lmas� oldu. Gerçekten de çok ciddi infaz indirimlerinin olup denetimli serbestlik süresinin 3 y�la ç�kart�ld�� bir yasan�n istisnalar�n�n bu denli geni� olup tutuklu konumunda bulunanlar� tamamen kapsam d�� b�rak�lmas�, T.C. Anayasas�n�n 10. Maddesinde aç�kça belirtilen "kanun önünde e�itlik" ilkesine ayk�r�l�k te�kil etmektedir. Yasal düzenleme infaz rejiminde e�itsizli�i kal�c�la�t�rmas� haricinde de detay düzeyinde ancak önemli bir çok eksiklik ile malûldür. Toplam 69 maddeden olu�an yasa, ceza ve ceza infaz yasalar�nda yap�lan tadilatlar �eklinde düzenlenmi�tir. Bu düzenlemeler ile OHAL döneminden kalma 671 say�l� Kanun Hükmünde Kararname’nin "suç tarihi 01.07.2016 tarihinden önceki suçlar" ibaresi "30.03.2020 tarihinden önceki suçlar" olarak de�i�tirilip istisnalar�n kapsam� da bir ölçüde geni�letilerek ko�ullu sal�verme süresi cezan�n 2/3ünden 1/2 sine dü�ürülmü� denetimli serbestlik süresi de 3 y�la ç�kart�lm��t�r. Yasan�n esasl� düzenlemesi olan bu düzenlemede görüldü�ü gibi sa�l�k nedeniyle ve durumun aciliyetine de�inen bir hüküm bulunmamaktad�r. Bu de�i�iklik, uygulamas� OHAL döneminde de çok tart��ma yaratm�� bir KHK’nin ülke konjonktürü f�rsat bilinerek yasala�t�r�lmas�ndan ibarettir. Bunun yan� s�ra daha önce yine OHAL döneminde yönetmelik ile düzenlenen aç�k cezaevine geçme �artlar�n�n kolayla�t�r�lmas� hususu da yasala�t�r�lm��t�r. Fakat her iki düzenlemenin istisnalar� içerisinde siyasal suçlar�n bulunmas� bir çok tutuklu ve hükümlü için bu düzenlemelerden yararlanman�n mümkün olmad�� ve olmayaca�� sonucunu beraberinde getirmi�tir. Bu haliyle düzenlemenin genel yap�s� "siyasal iktidara muhalif olanlar hapishanelerde ölsün" demenin kanun yoluyla ifadesi halindedir.

Bu düzenlemelerden yararlanamayacak olanlar içerisinde sadece siyasi tutsaklar�n olmad��, kasten öldürme, cinsel sald�r� ve çocu�un cinsel istismar� suçlar�n�n da kapsam d��nda tutuldu�u söylemi de verili yasal düzenlemede kar��m�za ç�kt�� haliyle demagojiden ibarettir. Zira bu suçlar kapsam d��nda b�rak�lm��t�r belki ama yarg�laman�n etkinli�inin s�kl�kla tart��ld�� co�rafyam�zda bu suçlardan yarg�lan�p beraat eden ki�ilerin bir istatisti�i bulunmamaktad�r. Dolay�s�yla özellikle cinsel sald�r� ve çocu�un cinsel istismar� dosyalar�nda kovu�turma a�amas�nda ne kadar etkin yarg�lama yap�ld�� hususu �üphelidir. Bunun yan� s�ra kasten öldürme suçu kapsam d��nda b�rak�larak "kad�n cinayetlerine af yok" denilmi� gibi görünmektedir ancak kad�na �iddet hususu yaln�zca kad�n cinayetleri ile s�n�rl� de�ildir yaralama tehdit hakaret gibi suçlar 7242 say�l� kanundaki infaz rejimi de�i�iklikleri kapsam�nda kalmaktad�r. Bu haliyle kad�na �iddet suçlar�ndan hükümlü olanlar�n bir k�sm�n�n tahliye olacaklar�n� öngörmek mümkündür. Bu durum da toplumsal bir sorun olan kad�na �iddet hususunda bir cezas�zl�k politikas� izlendi�i dü�üncesini ister istemez ak�llara getirmektedir.

Halk sa�l��n� tehdit eden güncel problem olan Covid-19 ile ilgili olarak hapishanelerde bulunan ki�ilere yönelik somut düzenleme 7242 say�l� Kanunun 53. Maddesinin 5.f�kras�nda gündeme getirilmi�tir. Buna göre yaln�zca aç�k ceza infaz kurumlar�nda cezalar�n� çeken ve kapal� ceza infaz kurumunda bulunup aç�k ceza infaz kurumuna ayr�lma hakk� kazanan hükümlüler ile denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlüler 31.05.2020 tarihine kadar izinli say�lm�� salg�n durumunun devam etmesi halinde bu iznin üç defaya mahsus olmak üzere iki�er ay uzat�laca�� hükme ba�lanm��t�r. Burada da "infaz rejiminde e�itsizlik" durumunun somut uygulamas� olarak siyasi suçlar�n kapsam d�� b�rak�ld�� ve düzenlemenin yaln�zca hükümlüleri kapsad�� görülmektedir. Tutukluluk durumu söz konusu düzenleme ile aç�kça tedbir niteli�ini kaybetmi� ve Anayasa ile Anayasa hükmünde olan uluslararas� sözle�melere ayk�r� bir biçimde cezaland�rman�n yerine geçmi�tir. Söz konusu düzenleme ile tutuklunun hukuki durumu de�i�mese de hapishanede kalmaya devam edecektir. Cezadan daha a��r yapt�r�mlara maruz kalmas� söz konusu olacakt�r çünkü hapishanede olmas� sebebiyle özgürlü�ü k�s�tlanm��t�r. Salg�n hastal�klar�n hapishane ko�ullar�nda yay�lmas�n�n çok daha kolay oldu�u dü�ünüldü�ünde son yasal düzenleme ile tutuklular ve temyiz veya istinaf incelemesi nedeniyle ald�klar� cezalar kesinle�memi� olan ki�ilerin cezas�n�n infaz�na �imdiden fiilen ba�lanm��t�r. Bu da kanunun lafz� Covid-19 salg�n�na kar�� hapishanede bulunanlar� korumak gibi görünse de istisnalar� ile beraber uygulanmas�nda siyasal iktidar taraf�ndan "makbul ve makbul olmayan" olarak hapishane bulunanlar�n ikiye ayr�ld��n� göstermektedir. Uygulamada bu durum "bizden olmayan ve hapishanede bulunan ki�iler ölsün" demenin kanuni k�l�f� haline gelmi�tir.

Anayasan�n 10. Maddesinde düzenlenen e�itlik ilkesine ayk�r� bir biçimde 7242 say�l� kanunun düzenlendi�inden bahsedilmi�ti bu durumun düzenleme kapsam�ndaki en somut ifadesi kanunun 65. maddesinde 3713 say�l� Terörle Mücadele Kanunu’nun 17. Maddesine yap�lan ektir. Yap�lan ek uyar�nca maddeye "Ancak, süreli hapis cezalar� bak�m�ndan düzenlenen ko�ullu sal�verme oran� dörtte üç olarak uygulan�r" ibaresi eklenmi�tir. Terörle Mücadele Kanunu yasal anlamda bu ek cümle konulmadan önceki haliyle de infaz rejimi e�itsizliklerine kaynakl�k eden ve acilen kald�r�lmas� gereken bir kanundur. Verili kanunun ortaya ç�kartt�� e�itsiz infaz rejimi durumu yasa koyucu olarak siyasal iktidara yeterli gelmemi� olacak ki bu durumu Terörle Mücadele Kanunu’nun 17. Maddesine aç�kça ekleme ihtiyac� duyulmu�tur. Sonuç olarak bu ek cümle gündeme gelmemi� olsa bile verili yasal düzenleme siyasal nedenlerle hapishanelerde bulunan insanlar�n olas� tahliyesinin önüne geçecek mahiyette idi. Bu ek cümle ile siyasal iktidar muhaliflerine yönelik hasmane tutumunu hapishanede olsun toplumsal ya�amda olsun sürdürmeye devam edece�inin ipuçlar�n� vermi�tir.

Covid-19 salg�n� sebebiyle aciliyeti olan bu düzenlemenin "hasta tutsaklar" sorununa bir çözüm getirmesi beklenmekteydi. Nitekim 7242 say�l� kanunun 52. Maddesinde hastal�k kocama gibi durumlarda bulunan ki�ilerin cezalar�n�n denetimli serbestlik hükümlerine göre infaz� esas al�nm�� olsa da bu maddede de kapsam d�� olan siyasal tutsaklar bulunmamaktad�r. Bu haliyle yap�lan düzenlemenin "hasta tutsaklar" sorununa bir çözüm getirdi�ini söylemek de mümkün de�ildir.

Gerek 7242 say�l� Kanunun genel yap�s� gerekse de çe�itli maddelerinde yer alan hükümler yasa koyucu olarak siyasal iktidar�n halk�n taleplerine kulak verme gibi bir derdinin olmad��n� bilakis muhaliflere yönelik hasmane tutumunu sürdürme kararl�l��nda oldu�unu göstermi�tir. Emekçi s�n�flar� ya hastal�k ya açl�k gibi bir ikileme sürükleyerek almas� gereken önlemleri zaman�nda ve kararl�l�kla almayan siyasal iktidar hapishanelerde bulunan insanlar için k�sa bir ifadeyle "benden olmayan ölsün" demi� bulunmaktad�r. Öncelikle infaz rejimi e�itli�ini sa�lamayan hiçbir yasal düzenleme bu dönemde tutsaklara yararl� de�ildir. 7242 say�l� Kanun siyasal iktidar�n toplum yarar�na çal��mad��n�n mevzuat aç�s�ndan ilan� olmak d��nda bir anlam ta��mamaktad�r.

Av. Mustafa Taylan Savran yazd�: Benden olmayan ölsün yasas�

�lgili Haberler