Nadiye Gürbüz yazdı | Erdoğan sermayeyi sermaye Erdoğan'ı uçuruyor

Milyonlarca işçi ve emekçi açlık sınırının altında ücretlerle yaşamını sürdürmeye çalışırken, sermayenin sözcülerinden AKP-MHP iktidarı, vergi ödemeyen patronları bir de teşviklerle besliyor. Üstelik işçi ve emekçilerin, yoksul halkın ödediği vergilerle...

Sermayedarlara verilen teşviklerin her dönem farklı bir ismi var. Son örneklerinden biri Adana'da yaşandı. Sasa Polyester Sanayi AŞ'ye Adana'nın Yumurtalık ilçesindeki arazi özel endüstri bölgesi olarak tahsis edildi.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla alınan karar Resmi Gazete'de yayımlanarak, "Sasa Polyester Sanayi AŞ Yumurtalık Özel Endüstri Bölgesi" ilan edildi.

Petrokimya ve rafineri tesisleri, liman yatırımlarını kapsayan özel endüstri bölgesi, Sasa Polyester'e ne tür imtiyazlar tanıyor? Buna göz atmadan önce bu şirketin geçmişte Sabancı Holding'e ait olduğunu, 2015'ten itibaren ise Erdemoğlu Holding tarafından satın alındığını hatırlatalım. Erdemoğlu Holding'in sahibi Mehmet Erdemoğlu öldükten sonra holdingin Yönetim Kurulu Başkanlığına oğlu İbrahim Erdemoğlu geçiyor.

ÖZEL ENDÜSTRİ BÖLGESİNİN SAĞLADIĞI İMTİYAZLAR
Bu kısa bilgiden sonra özel endüstri bölgesinin Sasa Polyester'e ne tür imtiyazlar sağladığına bakalım.

Özel endüstri bölgesinin yatırım yapmaya hazır hale gelmesi için altyapı masraflarının yanı sıra bölgedeki özel mülkiyetlerin kamulaştırılmasını ve kamulaştırma masraflarını bakanlık karşılıyor. Harita, jeolojik-jeoteknik etüt raporu, imar ve parselasyon planları, altyapı ve üstyapı projeleri, yapı ruhsatı gibi çok sayıda belge Bakanlık tarafından onaylanırken, şirketten herhangi bir bedel tahsis edilmiyor. Yatırım için ÇED raporu gerekliyse en geç 2 ay içinde verilmesi devlet tarafından taahhüt ediliyor. Bütün bunlar tamamlandıktan sonra üretime geçilmesi için alınması gereken izin, onay ve ruhsatlar da 15 gün içinde yani jet hızıyla veriliyor. Hazine arazisi üzerine kuruluysa şirkete 49 yıllık irtifak hakkı ya da kullanım izni verilirken, bunun için ödenecek bedel, taşınmazın emlak vergisine esas asgari metrekare birim değeri toplamının binde beşi (stratejik yatırım olması durumunda binde biri) olarak alınıyor. Bölge içindeki binalar emlak vergisinden, arsaların tahsisine ilişkin düzenlenen sözleşme ve taahhütnameler de damga vergisinden muaf tutuluyor. Ayrıca Erdoğan, sunulan imtiyazlarla yetinmeyip Özel Endüstri Bölgelerine ek teşvik verme yetkisine de sahip.

SERMAYENİN YERLİSİ, MİLLİSİ OLMAZ
Sasa Polyester 2017 yılından itibaren bununla uğraşıyor. 7 milyon metrekarelik arsanın 4.5 milyon metrekaresini Hazine'den, 2.5 milyon metrekaresini halktan almışlar. Holdingin Yönetim Kurulu Başkanı Erdemoğlu, hedeflerinin 11 milyon metrekarelik arsa olduğunu söylüyor. Bu hedefin tutturulması için başka kimlerin özel mülklerinin kamulaştırılacağı sorusu akla geliyor. 2026'da temeli atılacak fabrikanın ilk yatırımı 5.5 milyar dolar değerinde. Paraksilen, propan, etilen üretimi, rafineri ve liman projesi var. 3'er yıllık aralıklarla 25 milyar doları bulacak bir yatırım öngörülüyor. Ham petrol bazlı hammaddeler, ara ürünler ve nihai ürün ipliğe uzanacak bir üretimle, 22 milyar dolarlık ithalat öngörülüyor. Sasa'nın yüzde yüz Türk sermayesi olmasıyla övünen ve "Sasa'nın ana şirketine yabancı ortak almayız. Bağımsızlık bizim karakterimizdir" diyen Erdemoğlu, özel endüstri bölgesinde Sasa'ya ait kurulacak 5 şirketin yüzde 49'ar hissesini yabancı sermaye gruplarına devredebileceklerini söyleyerek, sermayenin yerlisi, millisi olmadığını itiraf ediyor.

ERDOĞAN'I UÇURAN SERMAYE GRUBU
Erdoğan, 2017 yılında medya patronları, genel yayın yönetmenleri ve gazetecilere Huber Köşkü'nde verdiği iftar yemeğinde Sasa'nın bu yatırımından şirket adı zikretmeden bahsetmiş. İbrahim Erdemoğlu'nu "bir vatandaş" diye tanımlayarak, "Bugün bir vatandaş benimle görüşmeye geldi. Bir fabrika satın almış. 3.5 milyar dolarlık yatırıma hazırlanıyormuş. Bana, 'Yeni fabrikamızın açılışını siz yapar mısınız' diye sordu. Tabi, bu soru beni uçuruyor" yanıtını vermişti.

Erdoğan'ı uçuran bu yatırım bugün özel endüstri bölgesiyle, Sasa Polyester'i uçuruyor.

ERDOĞAN'IN ELİNDEN PROJE BAZLI YATIRIM TEŞVİKİ
Sasa Polyester'e 2018 yılında Erdoğan'ın elinden "Proje Bazlı Yatırım Teşvik"i veriliyor. Teşvikler 2023 yılında da devam ediyor. Adana merkez binasının çatılarına Çatı Öztüketim Güneş Enerjisi Santrali kuran şirkete, "KDV istisnası, Kurumlar Vergisi indirimi (vergi indirim oranı yüzde 70, yatırıma katkı oranı yüzde 30) ve 6 yıl sigorta primi işveren hissesi desteği" adı altında milyarlarca lira hibe edilmiş.

İŞÇİ DÜŞMANI SASA POLYESTER
Sasa Polyester'in ilk kurulan fabrikası, yani merkezi Adana'da. Sasa Polyester işçileri, 2024 yılının başında düşük ücretlere karşı eylemler yaparken, şirketin Adana'daki PTA tesisinde taşeron firma Gemont Endüstri'de çalışan 1092 işçinin 2 ay boyunca ücretleri ve tazminatları ödenmedi. Bunun üzerine Yapı Yol-İş Sendikasına üye 670 işçi, 20 Kasım 2024 tarihinde iş bırakma eylemi yaparak, haftalar süren bir direniş başlattı. İşçilere polis saldırdı, gözaltına aldı. Fakat işçilerin kararlı duruşu sonucu patron geri adım atarak, ücretlerin ödeneceği sözünü vermek zorunda kaldı.