GÜNCEL

Tutsaklara i�kence ve ajanl�k dayatmas�

ANKARA
28 Temmuz 2021 Çar�amba

�ç Anadolu Hapishanesi'nde ya�anan hak ihlallerine ili�kin haz�rlanan raporu aç�klayan �HD Ankara �ubesi; 17 tutsa��n ya�am�n� yitirdi�ini, en az 30 tutsa��n i�kenceye maruz kald��n� aktar�rken, tutsaklara ajanl�k dayat�ld��n� ve hasta tutsaklar�n tedavilerinin engellendi�ini de belirtti.

�nsan Haklar� Derne�i (�HD) Ankara �ubesi Hapishaneler Komisyonu, Nisan, May�s ve Haziran ay�nda �ç Anadolu Bölgesi'nde bulunan hapishanelerde ya�anan hak ihlallerine ili�kin haz�rlad�klar� raporu aç�klad�.

�HD Ankara �ubesi'nde yap�lan bas�n toplant�s�yla raporu aç�klayan derne�in Merkez Yürütme Kurulu (MYK) üyesi Nuray Çevirmen, raporun hapishanelere yap�lan ziyaretler, tutuklar�n gönderdi�i mektuplar ve ailelerin ba�vurular� üzerinden haz�rland��n� söyledi. Çevirmen, Nisan, May�s, Haziran aylar�nda �ubelerine 42 ba�vuru yap�ld��n� aktard�. Yap�lan ba�vurular�n ard�ndan �HD olarak ilgili kurum ve kurulu�larla ihlallerin giderilmesi için gerekli yaz��malar yap�ld�� bilgisini de payla�an Çevirmen, hapishanelerde ya�anan hak ihlalleri ve �mral�'da uygulanan tecridin kald�r�lmas� için devam eden açl�k grevlerini de hat�rlatt�.

'17 TUTUKLU YA�AMINI Y�T�RD�'
Ceza �nfaz Kurumlar� �statistiklerine göre cezaevlerinde 287 bin 94 ki�inin bulundu�unu aktaran Çevirmen, "Cezaevlerinde 240 bin 204 erkek, 9 bin 502 kad�n ve 564 çocuk hükümlüdür. Yine 33 bin 967 erkek, bin 781 kad�n ve bin 76 çocuk ise tutukludur" dedi. 2021 y�l� Nisan, May�s ve Haziran aylar�nda Türkiye'nin çe�itli hapishanelerinde 17 tutuklunun ya�am�n� yitirdi�ini kaydeden Çevirmen, "2 mahpus a��r hastal�klar�, 5 mahpus intihar ederek, ya�am�n� yitirdi�i iddia edildi. 9 mahpus koronavirüs nedeniyle bir ki�i de �üpheli �ekilde ya�am�n� yitirmi�tir" diye belirtti.

Çevirmen, Afyon 1 Nolu T Tipi, Afyon/Dinar T Tipi, Bolu F Tipi, Kayseri/Bünyan Kad�n, Kayseri/Bünyan 1 Nolu T Tipi, Kayseri/Bünyan 2 Nolu T Tipi, K�r�kkale F Tipi, K�r�ehir E Tipi, Konya/Ere�li T Tipi, Sincan Kad�n Kapal�, Sincan 1 Nolu F Tipi ve Sincan 2 Nolu F Tipi hapishanelerinde ya�anan hak ihlallerine dair haz�rlad�klar� raporu aç�klad�.

HASTANE SEVKLER� KELEPÇEL� HALDE YAPILIYOR
�ç Anadolu bölge hapishanelerinde 41'i kad�n olmak üzere en az 264 tutsak bulundu�u belirtilen raporda, bunlar�n 85'inin a��r hasta oldu�u kaydedildi. Tutsaklar�n sa�l�k hakk�na ili�kin �u bilgiler payla��ld�:
▪ "Tek ki�ilik, sa�l�ks�z nakil araçlar� ile sevkler yap�lmakta; bu durum özellikle kalp, ast�m, epilepsi hastalar�n�n sa�l�klar�n� kötü etkilemektedir.
▪ Mahpuslar kelepçeli muayene edilmekte, kelepçeli halde hastane sevkleri yap�lmaktad�r.
▪ Korona riskine ra�men mahpuslara yeterli miktarda hijyen malzemeleri ve maske verilmemekte, tedbirlere uyulmamaktad�r.
▪ Kayseri Kad�n Ceza �nfaz Kurumundan mahpuslar, hastaneden getirildikten sonra 14 gün karantina ko�u�unda kald�klar�n�, 7 mahpusun karantina ko�u�unda Kovid-19 testi oldu�unu, 2 mahpusun testinin pozitif ç�kt��n�, di�er 5 mahpusun da 14 gün daha karantina ko�u�unda kalmak zorunda kald��n� ancak 8 mahpusa tekrar test yap�lmad��n� aktarm��lard�r."

AÇLIK GREV� D�REN��NDEK�LER� �A�E VER�LM�YOR
Kayseri Kad�n Hapishanesinde tutsaklar�n açl�k grevlerine devam etti�ini ancak direni�te olan tutsaklara ia�e verilmedi�i, sadece 6 küçük su, 3 adet ince dilim limon ve bir ka��k tuz, �eker verildi�i aktar�lan raporda, açl�k grevine ili�kin yer alan bilgiler �öyle:
▪ "Hasta mahpuslar revire geç ç�kar�lmakta, hastane sevkleri ya geç yap�lmakta ya da hiç yap�lmamaktad�r. Ayr�ca rutin yap�lmas� gereken test ve kontroller de aksamaktad�r. Afyon 1 Nolu T Tipi Ceza �nfaz Kurumunda, revire ç�kmak isteyen hastalar�n, mazgaldan bakan memurun onay vermesiyle revire ç�kabilmektedir.
▪ Adli T�p Kurumu politik tutum izleyerek 'Hapishanede kalamaz' raporu vermemekte, tam te�ekküllü hastane ve üniversite hastanelerinin 'Hapishanede kalamaz' raporlar� kabul edilmemekte ve a��r hasta mahpuslar�n infazlar� ertelenmemektedir.
▪ Diyet yeme�i ihtiyac� olan mahpuslar�n diyet yeme�i talepleri kar��lanmamaktad�r.
▪ Kendi öz bak�m�n� yapamayacak düzeyde psikolojik rahats�zl�klar� (�izofreni vb.) olan mahpuslar tahliye edilmemektedir. Afyon'da bir mahpus a��rla�an durumuna ra�men sürekli hakk�nda dava aç�lmakta ve disiplin cezalar� verilmektedir."

HASTA TUTSAKLARIN �LAÇLARI VER�LM�YOR
Öte yandan epilepsi ve ast�m hastalar�n�n uygun alanlarda bulunmad�� kaydedilen raporda, bel f�t�� ve kireçlenme sorunu olan birçok tutsa��n ortopedik yatak ve boyunluk ihtiyac�n�n kar��lanmad�� dile getirildi. Hasta tutsaklara ilaçlar�n�n verilmedi�i ve karantina ko�u�lar�n�n yeterli olmad�� da raporda yer alan verilerden.

30 TUTSAK ��KENCEYE MARUZ KALDI
Raporda, �ç Anadolu hapishanelerinde 30 tutsa��n i�kence, darp ve kötü muameleye maruz kald�� kaydedileni raporda, ç�plak arama i�kencesinin sürdü�ü belirtilirken; tutsaklara ajanl�k da dayat�ld�� kaydedildi.

AÇLIK GREV�NDEK�LERE CEZA VER�LD�
Raporda, "�artl� tahliye ko�ullar� sa�lanmas�na ra�men keyfi gerekçelerle tahliyeler uzat�lmakta ve gözlem kurulu karar�yla bu uygulama gerçekle�mektedir. Hapishanelerde bu durumda olan pek çok mahpus bulunmaktad�r. Ko�u� de�i�ikli�i talepleri reddedilmektedir. Açl�k grevindeki mahpuslara tutanak tutularak etkinlik cezas� verilmektedir" ifadeleri yer ald�.

Sosyal faaliyetlerin (spor, sohbet, kurs) tamamen durduruldu�u söylenen raporda, tutsaklara iç çama��r dahi verilmedi�i de yer ald�.

Raporun son bölümünde, anayasa ve uluslararas� sözle�meler hat�rlat�larak, �u önerilerde bulunuldu:
▪ "Hapishanelere ba��ms�z sa�l�k kurumlar�n�n girmesine ve inceleme yapmas�na izin verilmelidir. Hapishanelerin denetiminde ba�ta meslek kurulu�lar� ve insan haklar� örgütleri olmak üzere ilgili kurulu�lar�n yer alacaklar� �ekilde yasal düzenlemeler yap�lmal�d�r.
▪ A�HS'in 14. maddesinde düzenlenen 'Ayr�mc�l�k Yasa��' ilkesine göre 'Bu Sözle�mede tan�nan hak ve özgürlüklerden yararlanma, cinsiyet, �rk, renk, dil, din, siyasal veya di�er kanaatler, ulusal veya toplumsal köken, ulusal bir az�nl��a aidiyet, servet, do�um ba�ta olmak üzere herhangi ba�ka bir duruma dayal� hiçbir ayr�mc�l�k gözetilmeksizin sa�lanmal�d�r.'
▪ Ailelerinden uzakta olan mahpuslar�n, maddi ko�ullar ve hastal�klar nedeniyle gelemeyen ailelerine yak�n hapishanelere nakil talepleri kabul edilmelidir.
▪ Hapishanelerde meydana gelen intihar vakalar�n�n önüne geçmek için mahpuslar� ruh ve bedensel bütünlüklerine yönelik tehditler ortadan kald�r�lmal�, insan onuruna yara��r uygulamalar geli�tirilmelidir. Gerekli önlemi almayan ve etkisi olan ki�iler varsa etkin soru�turmalar yap�lmal� ve yapt�r�mlar uygulanmal�d�r.
▪ Hapishanelerdeki sa�l�k personeli say�s� artt�r�lmal�d�r. Hastalar�n havas�z, k��n so�uk, yaz�n s�cak ringler ile hastaneye sevk edilmesi, hastane önlerinde ringler içerisinde saatlerce bekletilmesi uygulamalar�na son verilmelidir. A��r hastalar�n ring araçlar� ile de�il ambulansla hastanelere sevki sa�lanmal�d�r. Tek ki�ilik ring arac� tamamen kald�r�lmal�d�r.
▪ Hasta mahpuslar�n revire ç�kar�lmalar�, hastaneye sevkleri h�zland�r�lmal�d�r. Te�his, tedavi ve kontrollerinin uzman hekimler taraf�ndan yap�lmas� sa�lanmal�d�r.
▪ Kelepçeli muayene ve tedavi uygulamas�ndan vazgeçilmelidir. Bu uygulama nedeniyle birçok hasta mahpusun tedavisi yap�lamamaktad�r.
▪ Türkiye hapishanelerinde bulunan hasta mahpuslar�n acil ve kal�c� tedavileri yap�lmal�, hapishane ko�ullar�nda tedavisi yap�lamayan/yap�lmayan hasta mahpuslar�n da acilen infazlar� durdurulmal�d�r."

Tutsaklara i�kence ve ajanl�k dayatmas�

�lgili Haberler