GÜNCEL

Bahad�r Gökçe yazd�: Haziran hesab�

BAHADIR GÖKÇE
28 Nisan 2020 Sal�

Haziran'da turizmi ve 'çarklar�' döndürme hedefi ciddi. Günden güne bu ajitasyon yo�unla�acak. Üstelik hekimleri buna alet etmeye çal��acaklard�r. �ktidar için herkes ve her �ey araçsald�r. Onun k�sa tarihi bunun pek çok deliliyle dolu. Dolay�s�yla ba��ms�z, özerk, iktidar�n tahkimat�na papuç b�rakmayan mesleki onur ve entelektüel bilinç çok daha önemli, tayin edici olacakt�r.

Pandemi vesilesi/bahanesiyle TV kanallar�n�n tart��ma programlar�, özel hastanelerin reklam ku�a��na döndü. Her biri kendi temsilcileri eli ile oralarda resmi geçitle me�gul.

"Sa�l�k endüstrisi" diyorlard�; i�leyi� tam da bunu do�ruluyor.

Osmanl� ve Cumhuriyet'te hem t�p hem veterinerlik e�itimi kuvvetli olageldi. �ktidarlarla bu alan�n çal��anlar� genellikle çat��ma-gerilim ili�kisi içinde, didi�erek yol ald�lar.

Tabiplerin ve sa�l�k personelinin görece özerk halleri, mesleki yetkinli�i besledi. 'Endüstri' ekonomi-politikas� nedeniyle bu yetkinlik y�prat�ld� belki ancak pandemi dönemindeki çal��ma özeni hala o birikime yaslan�yor.

Böyle olunca sözgelimi Sa�l�k Bilimleri Üniversitesi'nin idarecilerinin her f�rsatta devlet ba�kan�na sayg� çakmas�, laf� muhakkak Saray muhitinden geçirmeleri ilginç ve 'bir iyice bak�lmas�' gereken detaylardan. T�p ile iktidar bu denli yak�nla�t��nda ceremesini halk çeker zira.

Bütün bu yo�un dönemde �unu da gördük. Hekimler, dünkü orta s�n�f konumlar�n� çoktan kaybedip 'proleter'le�mi�ler. Onlara reva görülenlerle fabrika i�çisine yap�lanlar h�zla birbirine benziyor. Devrimci sosyalistlerin, emperyalist küreselle�me dönemiyle birlikte daha fazla vurgulad�klar� bu e�ilim bir yasaya dönü�mü� halde.

Tabip odalar�n�n, hem�ire derneklerinin sa�l�k çal��anlar�n�n sendikalar�n�n iktidar markaj�nda olmas� ve öfkesine maruz kalmas� yeni de�il. �hanetle dahi suçlanm��l�klar� var. Bu virüs salg�n�nda, iktidar�n tek sesli medyalar�na itiraz eden, say�lar�n güvenli�ini, verilerin s�hhatini sorgulayan tabiplerin yok say�lmas� merkezi bir politikaya dönü�tü.

�u s�ralar iktidar muhitinin yeni bir amac� öne ç�k�yor. May�s ortas�nda mümkün olam�yorsa Haziran ba��nda "pandemi gündemi"nden kurtulmak. Bu kadar aç�k. Trump'�n da, benzer kayg�larla benzer amac� var. Ancak Trump topa tutulabildi.

Bu amac�n gerekçesi "çarklar�n dönmesi". Bu defa turizm çark�. Önemli bir s�cak para rezervidir Türkiye'de turizm. Sezonu kaç�rmak istemiyorlar. Hele �u �artlarda. Pek tabi pandemi gündemi, in�aat sektörü gibi "sa�l�k endüstrisi"ni de canland�rd�. O gündemden kurtulma zaman� geldi.

Asl�nda o çok k�nad�klar� "sürü ba��kl��" takti�i uygulan�yor. Daha kontrollü biçimde. Nüfusun ya� da��l�m� bu aç�dan avantaj sa�l�yor. Virüsün gençlerde öldürücü olma oran� pek az. Onlar�n kontrollü, elbette yo�un bak�m gerektirmeden virüsü kapmas� ve ba��kl�k kazanmas� bir hedef halinde. Bu nüfus toplam i�gücünün büyük ço�unlu�unu meydana getiriyor.

Hastal��n istisnalar d��nda tekrar nüksetmemesi bu proje için avantaj. Ayr�ca virüs 'resmi aç�klamay�' beklemeden, bu k�� ba��ndan beri bu co�rafyada. Ba�ka tan�larla ölenler ve hastal�ktan kurtulanlar hiç az de�il.

Böyle bir durumda öncelikli hedef ya�l� nüfusun yal�t�m�n�n sürmesi. Oradaki hedef, eldeki yo�un bak�m yataklar�yla ya�l� hasta say�s� aras�nda uyumu korumak.

Gerisi uzun boylu bir karartma. Yan� s�ra hamaset. ��siz b�rakt��na, günde 40 liradan az 'para' vererek açl��a çivileyen, bununla birlikte in�aat tekellerine vb. oradan sermaye aktaran bu iktidar koalisyonunun bütün retori�i bo�tur.

O kadar bo�tur ki, belediyelerle tutu�ulan kavga, "yoksul, �ayet benim da��tt��m çorbay� içmeyecekse, vars�n belediyelerininkini de içmesin ve aç kals�n" noktas�na varm��t�r mesele. Buradan AKP'li semiz bürokrat�n çingene yoksula, hem yoksullu�unu hem de kadim dü�man sayd�� çingeneli�ine dönük "geber" höykürmesine varmak gayet kolay. El açmayan, yard�m dilemeyen, iktidara yaltaklanmay� kabul etmeyen yoksulun yegane hakk� vard�r, "geberme hakk�".

Tam burada, yine sinizme varabilecek bir "vurgu a��r�l��"na ve ekonomi politik indirgemecili�e dikkat çekmek gerekir.

Hastal��n yoksullar� vurmas� as�l olarak onlar�n tehlikede olmas� evet bir vak�a. Bunun 'sa�l�k endüstrisi' ile do�rudan ili�kisi de öyle.

Ancak bu durum kapitalistlerin öyle kolayca s�yr�labilecekleri bir mesele de�il. Üç otuz paraya çal��t�rd�klar� hizmetçi, gündelikçi, �oför, bahç�van, güvenlikçi... bunlar�n tamam� art�k bir 'tehdit'tir. Bunlar olmadan ya�amlar�n� sürdüremeyeceklerine göre, iki yola ba�vuracaklar.

Birincisi bu alanlarda bir "i�çi aristokrasisi" yaratmak ve onlar� eski "mü�temilat" mant�� çerçevesinde nispeten yal�t�k ortamlarda tutmak.

�kincisi mikroçip gibi yöntemlerle bu alanlardaki i�çileri kontrol -tespit ve uzakla�t�rma yöntemi- muhtemelen genel e�ilim bu yönde olacakt�r. Daha zahmetsiz bir yol zira; daha ucuz ayr�ca ki kapitalistler her �eyin ucuzuna bay�l�r, toplamdaki ucuzluklar� da bir anlamda buradan gelir.

K�sacas� 'yoksullar' varolu�lar�yla dahi tehdittir. Kald� ki dünyadaki salg�nlar, kapitalizm analizlerindeki 'çevrim krizleri" gibi gittikçe daha k�sa aral�klarla lokal veya genel biçimlerde ortaya ç�k�yor.

Vaktiyle Latin Amerika'da vars�llar kendilerine özel 'site'ler yapt�rd�lar. Yüksek duvarlarla çevrelediler, �ehir içinde �ehir modeliydi ve bir süre rahat ettiler. ��birlikçileri d��nda kimse o sitelere giremiyordu. Fakat bir de bakt�lar ki kendileri de d��ar� ç�kam�yor. S��nd�klar� hapishaneleri oluvermi�ti. �u AVM türü yapayl�klar da bu aray��larla ilintiliydi. Hepsi iflas etti, o projeler art�k i�levsiz.

�u korku bile önemli: Onca sa�l�kl� ya�am taktikleri, onca 'medikal estetik' aray��lar� ile bir gün daha fazla ya�amaya odaklanan, ba�kas�na bakmak nedir bilmeyen bencil bir türedi zengin bir hizmetçinin, �oförün, güvenlikçinin anl�k aks�rmas�yla dahi bütün o �atafat�n bitebildi�ini hissediyorsa, ki hayat oraya ak�yor, korku da�lar� bekliyor demektir.

Bahad�r Gökçe yazd�: Haziran hesab�

�lgili Haberler