GÜNCEL

Kanal �stanbul, esas Marmara için beka sorunu

CEM�L AKSU
25 Aral�k 2019 Çar�amba

Kanal �stanbul Projesi hayata geçirilebilir mi? En sonda söyleyece�imizi en ba�ta söyleyelim: e�er toplumsal muhalefet �stanbul'un kellesini kesme projesine dur demezse, evet, hayata geçirilebilir. Kanal �stanbul büyük bir iklim sorunudur. Kanal projesi iktidar kadar, muhalefet için de, �stanbullu için de, tüm Marmara için de beka sorunudur.

Kanal �stanbul Projesi hayata geçirilebilir mi?

En sonda söyleyece�imizi en ba�ta söyleyelim: e�er toplumsal muhalefet �stanbul'un kellesini kesme projesine dur demezse, evet, hayata geçirilebilir. Ekonomideki bütün eksi göstergelere ra�men… Tam da bu ekonomik göstergeleri iyile�tirmek, iktidar etraf�na kümelenen rant ve sermaye çevrelerini krizden kurtarmak için bunu yapacak.

Kanal �stanbul Projesi, 3. Köprü, 3. Havaalan� gibi mega in�aat projelerinin üçüncü etab� -bir sonraki etab�, 3. Kent �stanbul Projesi olur herhalde.

AKP'nin in�aat ve enerji üzerinde yükselen sermaye birikim rejiminin tökezlemeye ba�lad�� "ustal�k dönemi"ne denk dü�en bu projeler için, ya�anan ekonomik ve siyasi krizlerden dolay� hayata geçirilemeyece�i farz edildi, hala da böyle bir beklenti var. Öyle ya, in�aat �irketleri iflas ediyor, faizler yüksek, uluslararas� kredi kurulu�lar� sürekli eksi puan aç�kl�yor, Damat taraf�ndan aç�klanan her "paket" fos ç�k�yor vs. �ktidar�n, ABD-Rusya aras�ndaki manyetik alanda yapt�� ‘serbest' hamleleri, AB ile mülteciler üzerinden "Kayserili pazarl��", �ngiliz bankerlerinden kredi dilenmeler… Üstelik de üç büyük�ehirde belediye ba�kanl�klar�n� da kaybettikten sonra...

BÖLGEDEK� TÜM CANLI YA�AMI OLUMSUZ ETK�LENECEK
2011'den bugüne dek gündemi me�gul eden Kanal �stanbul Projesi ile neler hedefleniyor, ya�ama, do�aya etkilerinin neler olaca��na dair gerek TMMOB gerekse de ba�ka kurumlar taraf�ndan kapsaml� bilimsel raporlar yay�nland�.

Yakla��k 45 km uzunlu�unda ve 250 metre geni�likte yap�lmas� planlan "Kanal" güzergâh�; Küçükçekmece ilçesi, Lagün deniz ara kesitinden ba�lay�p, Alt�n�ehir ve �ahintepe mahalleleri aras�ndan geçirilerek, Sazl�dere Baraj� üzerinden Sazl�bosna ve Dursunköy mahallelerinin yak�n�ndan Arnavutköy'ün bat�s�na varmakta, Baklal�, Terkos ve Durusu mahallelerinin aras�ndan Karadeniz'e ç�kmaktad�r. Sözkonusu güzergâh� orman, tar�m vb. ve yerle�me alanlar�n�, dünyada nadir co�rafik varl�klardan olan Küçükçekmece Lagün ve Kumul alanlar�n�, �stanbul'un içme suyu ihtiyac�n�n bir k�sm�n� kar��layan Sazl�dere Baraj� ve havza alanlar�n� kapsamaktad�r. Küçükçekmece Gölü'nün Sazl�dere Baraj Gölüne kadar olan bölümü sulak ve batakl�k alanlar� olu�turmaktad�r. Gölün gelgitleri ile olu�an batakl�k alan ku�lar�n göç yolu üzerinde dinlenme ve üreme bölgesi durumundad�r. Bölge bar�nd�rd�� dere ve do�al topografyas� nedeniyle de çok önemli yer alt� suyu ve bir ya�mur suyu toplama havzas� ve �stanbul'un en önemli ekolojik koridorudur. Kanal planland�� güzergahta aç�l�rsa, Karadeniz-Marmara aras�nda deniz ak�nt�s� kara ekosistemini, akiferleri ve havzadaki yüzeysel sular� tuzland�racak, bölgedeki canl�lar�n ya�am�n� olumsuz etkileyecek, meralarda, otlaklarda, tarlalarda tar�m ve hayvanc�l�ktan vazgeçilmek zorunda kal�nacakt�r.

KAMUSAL ALANLAR SERMAYEN�N MÜLKÜNE GEÇECEK
K�P, tam da bunu yaparak, �stanbul'un son derece önemli bir alan�n� etraf�nda kümelenen, uluslararas� ili�kide oldu�u ba�ta Arap sermayesine, yeni de�erlenme alan� sunacak. 152 milyon metrekarelik bir alan� in�aat alan�na çevirerek y�llarca sürecek büyük bir in�aat furyas� ba�latacak. Bunun için bir kez daha kamusal alanlar ve küçük mülk sahiplerine, köylülere ait alanlar büyük sermaye gruplar�n�n mülkiyetine geçi�i sa�lanacak. �irketlere garantiler sunarak, vergilerle halk�n s�rt�na yüklenen borç miktar� katlanacak.

ZORLA KAMULA�TIRMA
Kanal �stanbul Projesi'nin, Suriye'de TOK� arsalar� yaratma için i�gale kalk��an iktidar taraf�ndan içeride in�aat �irketleri için "güvenlik bölgesi" olarak tesis edilece�ini söylemek i�ten bile de�il. Gerek uluslararas� ko�ullar gerekse de içerde AKP-asker-sermaye aras�nda kurulan ittifak, kar��s�nda örgütlü bir siyasal güç ç�kmad�kça, zorla el koyma, "kamula�t�rma" (yani devlet eliyle �irketlere devretme), sürgün, aç�k polis/asker �iddeti, devlet garantili krediler sunma, ve daha birçok yolla iktidara projeyi uygulama gücü vermektedir.

EMEK SÖMÜRÜSÜ
Kanal projesinin, 3. Havaalan� in�aat�nda deneyimledi�imiz gibi, en vah�i çal��ma ko�ullar�nda emekçilerin can�na mal olaca��n� da �imdiden söylemek, i�ten bile de�il. "Cumhuriyet tarihinin en büyük projesi" olarak reklam edilen havaalan�, ayn� zamanda Cumhuriyet tarihinin de en vah�i çal��ma ko�ullar�nda in�a edildi. Hat�rlayal�m; "Servis sorunu çözülecek", "Yatakhane, lavabo, banyo temizlikleri düzenli olarak yap�lacak, tahtakurusu sorunu çözülecek", "Revir personelinin i�çilerle ilgilenmesi, gerekli sa�l�k malzemelerinin temin edilmesi sa�lanacak, i�çilere dönük a�a��lay�c� muamele engellenecek", "Maa�lar�n tamam� hesaba yat�r�lacak, elden maa� ödemesi yap�lmayacak"... ��çilerin baz� talepleri bunlard�.

MARMARA VE EGE DEN�Z�'N�N ÖLÜM �ZN�
Kanal projesinin, bu aç�lardan iktidar taraf�ndan bir "beka sorunu" derekesinde ele al�nd��n� görmek gerekiyor. Dolay�s�yla kar��m�zdaki sorunun önemini muhalefetin de bu düzeyde kavramas� gerekti�i çok aç�k. �ktidar blo�u içindeki "Montrö Sözle�mesi" tart��mas� da, projenin ba�ka bir boyutlar�n�n da oldu�unun bir göstergesi saymak laz�m.

Montrö-Lozan tart��mas�, ulusalc�, askeri/güvenlikçi strateji bak�� aç�s�n�n muhalefeti darkafal�kla ve �ovenizmle zehirleme potansiyeli de var. Oysa sorunun as�l uluslararas� boyutu, Marmara'n�n ve devam�nda Ege Denizi'nin ölümüne izin verilmesidir. Kanal'la birlikte Karadeniz'deki kirlenmenin oldu�u gibi Marmara'ya ve Ege'ye ta��nacak. Zaten ölüm sinyalleri veren Marmara Denizi ve sular�ndaki �s�nma nedeniyle ciddi ekolojik kriz ya�ayan Ege Denizi'nin ekosisteminin yokolu�unu h�zland�racak bir ad�m olacak.

Ayr�ca Kanal projesi, y�llarca sürecek in�aat�n dolgu için binlerce ta� oca��n�n aç�lmas�, hafriyat�n�n ta��nmas�, Karadeniz'e yeni dolgu alanlar� yap�lmas� gibi büyük faaliyetlerin yarataca�� karbon sal�m�, tozlanma, ormans�zla�ma gibi etkileriyle büyük bir iklim sorunudur.

MESELE BÜTÜNSELL�KLE KAVRANMALI
Bütün bu nedenlerden, Kanal projesi, iktidar kadar, muhalefet için de, �stanbullu için de, tüm Marmara için de beka sorunudur. Çevre ve ekoloji hareketleri, siyasi partiler, meseleyi tam da bu bütünselli�i içinde kavrayarak bir mücadele örgütlemelidir. Belediyeler, siyasi partiler, odalar, konfederasyonlar, yöre ve mahalle dernekleri, kent ve çevre platformlar�, biliminsanlar� ve hukukçular, sanatç�lar, medya gibi mücadelenin çok katmanl�, çok bile�enli ve biçimli olarak in�a edilmesi de muhalefet güçlerine, yeni bir demokrasi in�a etme f�rsat� sundu�una da dikkat çekmek gerekir. �stanbul merkezli bu mücadele, ba�ta Kazda�lar� ve Hasankeyf olmak üzere di�er bütün do�a, tarih ve kültür katliamlar�na mücadele eden yerel hareketlerin damarlar�na da cansuyu olacakt�r.

Kanal �stanbul, esas Marmara için beka sorunu

�lgili Haberler