EMEK

Son bir y�lda en az 66 çocuk i�çi katledildi

ETHA
11 Eylül 2024 Çar�amba

Son bir y�lda en az 66 çocuk i�çinin katledildi�ine dikkat çekilen �S�G Meclisi'nin "çocuk i�çilik" raporuna göre, çocuk i�çi ölümlerinde art�k ilk s�ralarda k�rlar de�il kentler oldu�u kaydedildi. Mesleki e�itimlerin esas amac�n�n sermayenin bedava i�gücünü kar��lamak oldu�u vurgulanan raporda, çocuk i�çili�in yasaklanmas� için mücadele sözü yinelendi.

Sermayenin ucuz i� gücü ihtiyac�n� kar��lamak için çocuklar vah�i kapitalizmin di�lileri aras�nda katlediliyor. Sermayenin pervas�z sömürüsü alt�nda mesleki e�itim ad� alt�nda fabrikalardan, atölyelerden çocuk i�çilerin ölüm haberleri geliyor. ��çi Sa�l�� ve Güvenli�i Meclisi (�S�G) Meclisi, çocuk i�çili�ine dikkat çekmek ve yasaklanmas� amac�yla bu y�l ikinci kez "çocuk i�çilik" raporu yay�mlad�. Rapora göre son bir y�lda en az 66 çocuk i�çi katledildi.

MESEM'li çocuklar�n ölümü ve çal��ma ko�ullar�na dikkat çekmek için düzenledikleri kampanyaya dikkat çeken �S�G Meclisi, temel gayenin çocuk i�çili�inin yasaklanmas� oldu�unu hat�rlatt�. Katledilen çocuklar� anan �S�G Meclisi, raporunda "tek ayr�cal�kl� s�n�f�n çocuklar�m�z olaca�� bir ülkeyi, dünyay� kuraca��z" sözünü yineledi.

SON B�R YILDA EN AZ 66 ÇOCUK ��Ç� HAYATINI KAYBETT�
�S�G Meclisi'nin raporu �öyle: "Yüzde 24'ünü yerel kaynaklardan ve bize gelen bildirimlerden ö�rendi�imiz kadar�yla 2023 Eylül-2024 A�ustos döneminde en az 66 çocuk çal��rken hayat�n� kaybetti. Her ne kadar yasalar�m�zda belli tan�mlamalar olsa da bizler uluslararas� tan�m� baz al�yoruz. Çocuk i�çi olarak kastetti�imiz ya� grubu 18 ya��n� doldurmam�� olan çocuklar�m�z. Bunun yan�nda resmi bir kurum olmamam�z�n getirdi�i k�s�tlardan dolay� ölen çocuklar�n ya��n� ay ve gün olarak tespit etmemiz mümkün de�il. Bas�nda yer alan 18 ya��nda ölen i�çileri "ya��n� doldurmu�" olarak kabul ediyoruz. Ancak bazen ya��n� doldurmam�� olan çocuklar için de 18 ya��nda denebiliyor. Bu yüzden ayr�ca 2023 Eylül-2024 A�ustos döneminde 18 ya��nda olan 17 i�çinin daha hayat�n� kaybetti�ini belirtmeliyiz. Bu i�çilerin de bir k�sm� ‘çocuk i�çi' tan�mlamas� içinde yer alabilir…

ÇOCUK ��Ç� ÖLÜMLER�NDE ARTIK �LK SIRADA KIRLAR (TARIM) DE��L KENTLER YER ALIYOR
"Son bir y�lda tar�m sektöründe 24 çocuk (20 i�çi ve 4 çiftçi), sanayi sektöründe 17 çocuk, in�aat sektöründe 13 çocuk ve hizmet sektöründe 12 çocuk çal��rken hayat�n� kaybetti. Oransal olarak bakt��m�zda tüm çocuk i�çi ölümlerinin yüzde 36's� tar�mda meydana geldi. Haziran ay�nda aç�klad��m�z son 11 y�l� kapsayan çocuk i� cinayetleri raporunda ise bu oran ortalama olarak yüzde 55'ti. Yani ilk raporlar�m�z� ç�kard��m�z dönemde (2013 y�l�nda) yüzde 65 civar�nda olan tar�mdaki çocuk i�çi ölüm oran� bugün yine ilk s�rada olmas�na ra�men yüzde 36'ya gerilemi� durumda. K�rsal yoksullu�un devam etmesine ra�men çocuk i�çi ölümlerinin kentlere kaymas�n�n baz� nedenleri var. Zira k�rsal yoksulluk bitmedi�i gibi derinle�erek devam ediyor. Ne var ki, kentsel yoksullu�un derinle�mesi, özellikle MESEM'de gördü�ümüz üzere bizzat devlet politikalar�yla kitleselle�tirilen çocuk i�çilik ve tüm Anadolu kentlerinde yo�unla�an Organize Sanayi Bölgesi (OSB) gerçekli�i art�k çocuk i�çi ölümlerini kent merkezlerine ve çeperlerine ta��m�� durumda. Tar�m i�çisi çocuklar tamamen sosyal hayattan d��land�� ve yerle�im merkezleri d��nda hem ya�ad�klar� hem çal��t�klar� alanda çevrelendiklerinden ötürü ölümleri devlet ve sermaye taraf�ndan ‘görünmez' k�l�n�yordu. Oysa çocuk i�çiler art�k her yerde, kentlerin merkezinde, AVM'lerde, sokakta, �antiyelerde, sanayide ve OSB'lerde. Her ailede veya sülalede bir çocuk çal��yor, her sokakta tan�d�k bir çal��an çocuk var. Üretimden gelen bu gerçeklik çocuk i�çili�i ‘görünür' k�l�yor ancak çocuk i�çilik; e�itim, ö�renim, yeti�ecek eleman argümanlar�yla ‘me�rula�t�r�lmaya çal��l�yor' ve ölümler maskeleniyor.

MESEM, MESLEK� E��T�M DE��L SERMAYE �Ç�N BEDAVA ��Ç�L�KT�R
"MESEM 2016 y�l� sonuna kadar var olan ‘Ç�rakl�k E�itim Merkezleri'nin devam� niteli�indedir. Yani (4+4+4 modeliyle birlikte) e�itim sisteminin içine daha fazla entegre edilmi� ve kitleselle�tirilmi� bir çocuk i�çilik sisteminden bahsedebiliriz. MESEM kapsam�nda yakla��k 1,5 milyon ö�rencinin oldu�u aç�kland�. Bu ö�rencilerin yakla��k 300 binini ise 18 ya��n alt�ndaki çocuklar olu�turuyor. Yani çocuk i�çilik ‘bir gün okulda dört gün i�yerinde e�itim alma' uygulamas�yla me�rula�t�r�l�yor. MESEM'ler sermayenin ucuz emek rezervlerini doldurman�n d��nda do�rudan patronlara finansman deste�inin de bir arac�d�r. 2024 y�l�nda bedavaya çal��t�r�lan ö�renci-i�çiler için patronlara 1 milyar 698 milyon TL ödenirken, son üç y�lda MESEM programlar�na aktar�lan kamu kayna�� 15 milyar liraya yakla�t�. MESEM'lerde yo�unla�an ‘çocuk i�çili�in nesnel zeminini yoksulluk olu�turmaktad�r'. Türkiye'de zaten binlerce çocuk aileleri geçinemedi�i için çal��mak zorundayd�. Bazen yaz�n ç�rak olarak bazen okul sonras� atölyeye giderek bazen de okulu b�rakarak çal��yorlard�. 2021 Eylül ay�ndan itibaren ise derinle�tirilen yoksulla�t�rma politikalar� ile Türkiye'de her ya�tan insan h�zla ücretliler ordusuna kat�ld�. MESEM arac�l��yla ortaokulu bitiren ö�rencileri örgün e�itimden kopararak haftan�n (resmi olarak) dört günü bedava i�gücü olarak patronlar�n sömürüsüne sunan MEB �imdi de yaz döneminde ‘beceri geli�tirme program�' ad� alt�nda 7. ve 8. s�n�ftan itibaren tüm ö�rencilerin kat�labilece�i ‘zanaat atölyeleri' aç�yor. On �ehirde -�stanbul, Ankara, �zmir, Erzurum, Konya, Mersin, Rize, Samsun, Sivas ve �anl�urfa- 196 okulda ba�lat�lacak pilot uygulamayla mesleki e�itim ya�� (12-13 ya�a) dü�ürülüyor.

ÇOCUKLARIMIZ EZ�LEREK, BO�ULARAK, YÜKSEKTEN DÜ�EREK ÖLÜYOR
"Tar�mda ölen çocuklar�n 14'ü mevsimlik tar�m i�çisi, 6's� çoban ve 4'ü çiftçiydi. Bu çocuklar�n ölümünde en büyük neden bo�ulmalar. Günde 10-12 saat ve gündüz 40-50 derece s�cakl�kta çal��an bu çocuklar�n en temel sorunu bar�nma, okula gidememe, yeterli beslenememe ve temiz suya ula�amama. Tar�mda ölen çocuklar�n neredeyse yar�s� s�cak havada çal��madan bunal�p girdi�i su kanal�nda veya derede bo�ulma nedeniyle hayat�n� kaybetti. MESEM uygulamas�n�n ana sonucu sanayide çal��an çocuklar�n say�s�n�n artmas�d�r. Dokuzu metal olmak üzere g�da, tekstil, a�aç, enerji ve ta��mac�l�k i�kollar�nda çal��an çocuklar�n ana ölüm nedeni ise makinaya s�k��ma, patlama ve yanma. MESEM uygulamas�n�n bir etkisi de in�aatlarda çal��an çocuklar�n say�s�n�n artmas�. Geçen y�l ölen çocuklar�n yüzde 20'si in�aatlarda çal��yordu. Yine bu çocuklar�n yar�dan fazlas� in�aatlardaki en çok ölüm nedeni olan yüksekten dü�erek hayat�n� kaybetti. Uzun yol ta��mac�l��nda muavinlik veya moto-kuryelik yapan çocuklar�n say�s�n�n art��na paralel trafik kazas� nedeniyle ölümlerde de art�� gözleniyor.

"Bu noktada k�sa bir hat�rlatma yapal�m: Geçti�imiz e�itim ö�retim döneminde be�i in�aatta dördü sanayide olmak üzere 9 MESEM'li çocuk; yine bu dönemde sipari� yeti�tirme bask�s� alt�nda çal��an be� moto kurye çocuk hayat�n� kaybetti.

2023-2024 E��T�M Ö�RET�M DÖNEM�NDE ÇOCUK �� C�NAYETLER�N�N �EH�RLERE GÖRE DA�ILIMI
"7 çocuk �stanbul'da; 5 çocuk �anl�urfa'da; 4'er çocuk Adana, Kocaeli ve Konya'da; 3'er çocuk Ankara ve Kayseri'de; 2'�er çocuk Çorum, Gaziantep, Hatay, Malatya ve Manisa'da; 1'er çocuk Ad�yaman, Aksaray, Antalya, Ardahan, Ayd�n, Bal�kesir, Bart�n, Batman, Bayburt, Bursa, Çanakkale, Diyarbak�r, Düzce, Edirne, Elaz��, Isparta, Karaman, Kilis, Kütahya, Mersin, Mu�la, Ni�de, Ordu, ��rnak, Zonguldak ve Irak'ta çal��rken hayat�n� kaybetti. Çocuk i�çili�in yo�unla�t�� dört havza ve co�rafi koridordan bahsedebiliriz. Birincisi �stanbul-Kocaeli, ikincisi �anl�urfa-Gaziantep, üçüncüsü Konya-Karaman-Aksaray ve dördüncüsü ise Adana-Hatay-Antalya-Mersin. Yukar�da belirtti�imiz üzere MESEM'ler ve Anadolu'da yayg�nla�an OSB gerçe�i çocuk i�çili�in yo�unla�t�� alanlar. Yine tar�mda en çok hayat�n� kaybeden çocu�un �anl�urfa'da oldu�unu ve çal��maya gitti�i yerde ölen tar�m i�çisi çocuklar�n ço�unun �anl�urfal� oldu�unu belirtelim.

KIZ ÇOCUKLARI, GÖÇMEN ÇOCUKLARI VE YA� GRUPLARI ÜZER�NE
K�z çocuklar�n�n özellikle tar�m sektöründeki yo�un sömürüsünden kaynakl� olarak ölümleri tüm i� cinayetlerinde ölen kad�nlar�n ölümlerinin iki kat�yd� (yüzde 16). Ancak çocuk i�çi ölümlerinin kentsel alana kaymas�yla birlikte geçen y�l ölen k�z çocu�u ölüm oran� yüzde 8 olarak gerçekle�ti. Yanl�� d�� ve iç politikalar sonucu Türkiye'de ya�ayan mülteci/göçmen say�s�n�n, kayd� bulunmayanlarla birlikte 10 milyonu geçti�i tahmin ediliyor. Göçmen çocuklar ise günübirlik ve güvencesiz �ekilde i�gücü piyasas�na dâhil oluyor. Son 11 y�lda göçmen çocuk i�çilerin tüm çocuk i�çi ölümlerindeki oran� yüzde 10-12 aral��ndayken geçen y�l yüzde 8 (3 çocuk Suriyeli, 1 çocuk Irakl�, 1 çocuk Türkmenistanl�) olarak gerçekle�ti. Ya� grubu olarak bakt��m�zda i� cinayetlerinde hayat�n� kaybeden 66 çocu�un 22'si 6-14 ya� aras�ndad�r. Oysa 14 ya� ve alt� çocuklar�n yasal olarak çal��mas� tamamen yasakt�r. Çal��mas� belli ko�ullarda "yasal" olan 15 ya��n üstündeki çocuklar ise kimya, metal, in�aat gibi a��r ve tehlikeli i�kollar�nda, kanunen yasak i�lerde de çal��t�r�lmaktad�r.

ÇOCUKLAR YETERL� VE SA�LIKLI GIDAYA ULA�AMIYOR
"Ö�renme ve geli�im ça��ndaki çocuklar�n kar��la�t�klar� en önemli sorunlardan birisi beslenme. Türkiye'de yüksek g�da enflasyonu ortam�nda yoksul çocuklar�n yüzde 40'�na yak�n� en az 1 ö�ün atl�yor, pek ço�u kendi ya��na uygun bir diyet yapmas� gerekirken yeti�kin bir birey gibi beslenmek zorunda kal�yor. Yüksek ya� ve rafine �eker oranl� ö�ünler, yetersiz lif ve posa tüketimi gibi nedenlerden dolay� sa�l�k sorunlar� art�yor. Yetersiz ve dengesiz beslenmek zorunda kalan çocuk i�çilerde çabuk yorulma ve halsizlik, depresyon, çinko veya demir yetersizli�i, zay�flayan ba��kl�k sistemi nedeniyle s�k hastalanma, kab�zl�k ve ödem olu�umu, kalsiyum ve D vitamini eksikli�ine ba�l� di� çürümesi ve kemik erimesi, cilt kurulu�u, demir ve folik asit eksikli�ine ba�l� anemi gibi durumlar�n görülme olas�l�� art�yor.

2024-2025 e�itim ö�retim y�l� ba�larken taleplerimiz
🔹"Çocuk i�çilik yasaklanmal�, çocuk i�çi çal��t�ran patronlara en a��r cezalar verilmelidir.
🔹E�itim tamamen paras�z olmal� ve müfredat akl�n ve bilimin ��nda yenilenmelidir. Tüm Türkiye çap�nda okullarda bir ö�ün yemek verilmeli ve yoksul çocuklar�n ihtiyaçlar� devlet taraf�ndan kar��lanmal�d�r.
🔹MESEM'ler bir e�itim-ö�renim i�levi görmemektedir. MESEM'li çocuklar i�i bedava ve a��r ko�ullarda çal��t�r�larak ö�renmektedir. Bu anlamda MESEM'leri revize etmek imkans�zd�r. MESEM'ler kapat�lmal� ve mesleki e�itim yeniden yap�land�r�lmal�d�r.
🔹Beceri geli�tirme program� ad� alt�nda hayata geçirilmeye çal��lan programlar iptal edilmelidir. Mesleki e�itim ad� alt�ndaki i�çile�tirme politikalar�n�n 15 ya��n alt�na yay�lmas� acilen engellenmelidir.

SONUÇ
"Türkiye sanayisinin dünya pazarlar�nda, özellikle AB pazar�nda, var olmas�n�n yegane yolu ucuz i�gücü ihrac�d�r. Bu a�amada ‘kullan-at i�çilik' halini alan çocuk i�çili�in varl�� elzemdir ve çocuk i�çilik ancak üretenlerin yönetmesi durumunda önlenebilir. Onun d��nda hümanist söylemler ve devletin baz� PR çal��malar�n� görebiliriz…Bizler; çocuk i�çili�inin yasaklanmas�, mesleki ö�renimin çocuk geli�imine uygun bir biçimde planlanmas� ve kamusal kurallar çerçevesi içinde olmas� gerekti�ini biliyoruz. Ancak bunlar� sistem içinde ifade etmenin de tek ba��na bir anlam ifade etmedi�inin bilincindeyiz. Örgütlenmek, mücadele etmek ve direnmek gerekiyor. Geleneksel emek örgütlenmelerinin kendi üyelerinin ç�karlar�n� bile koruyamad�� ve buharla�t�� bu dönemde çocuklar�m�z� koruyacak örgütlenmenin ve mücadelenin araçlar�n� olu�turmal�y�z…"

Son bir y�lda en az 66 çocuk i�çi katledildi

�lgili Haberler