GÜNCEL

Mesud Barzani, Ezidî soyk�r�m�na ortak olmakla suçlan�yor

HABER MERKEZ�
29 Temmuz 2024 Pazartesi

ABD’de devam eden bir davada KDP Ba�kan� Mesud Barzani, Musul’a ba�l� �engal’da Ezidî Kürtlerin katledilmesinden sorumlu tutuldu.

ABD'de aç�lan bir davada KDP Ba�kan� Mesud Barzani ve Pe�merge güçlerinin, Ezidîlerin ya�ad�� engal'de jeopolitik ç�karlar� do�rultusunda katliamdan do�rudan suç orta�� bir rol oynad�� iddia edildi.

Haber dergisi The Cradle’da yay�nlanan habere göre, Washington DC'deki ABD Bölge Mahkemesi'nde devam eden bir davada, Mesud Barzani’nin I��D'i arac� olarak kullanarak Ezidîlere yönelik toplu katliam� organize etti�i iddia edildi.

Dava, ABD Ba�kanlar� George HW Bush, Ronald Reagan ve Gerald Ford'un eski ba�dan��manlar�ndan Stephen Studdert ba�kanl��ndaki Kürdistan Ma�durlar� Fonu ad�na aç�ld�.

Davada Mesut Barzani'nin Ezidî soyk�r�m�n� "düzenledi�i, destekledi�i ve kolayla�t�rd��" iddia ediliyor.

SOYKIRIM ÖNCEDEN PLANLANMI�TI
Çok say�da Ezidî tan�kl�� Barzani'nin rolünü teyit ediyor; bunlar�n aras�nda Ezidî �nsan Haklar� Örgütü-Uluslararas� Ba�kan� Mirza �smail de var. �smail The Cradle'a �öyle diyor:

Ezidî soyk�r�m� önceden planlanm��t�. Mesud Barzani, Kürdistan'da bir �slam devleti kurmak için Ezidîleri yok etmeyi planlam��t�.

I��D'in �engal'e sald�rmas� korkusu, A�ustos 2014'teki soyk�r�mdan aylar önce ba�lam��t�. Kürt güvenlik güçlerinin -bir zamanlar sayg� duyulan Pe�mergelerin- Ezidîleri "son kan damlas�na" kadar koruma yeminlerine ra�men, bu birlikler I��D'in korkunç eylemlerini gerçekle�tirmesini sa�lad�.

Liderliklerinin emriyle Pe�mergeler, Ezidîleri silahs�zland�rd� ve �engal'dan kaçmalar�n� önledi, onlar� savunmas�z ve takip edecekleri terör sald�r�s� için aç�k hedeflere b�rakt�. On y�l sonra, Barzani'nin Ezidî soyk�r�m�n�n düzenleyicisi olarak rolü, özellikle hayatta kalanlar aras�nda, hala neredeyse tamamen bilinmiyor.

�ENGAL'� 'KANIMIZIN SON DAMLASINA KADAR' SAVUNUYORUZ
Ocak 2014'te I��D, do�u Suriye ve bat� Irak'taki topraklar� ele geçirmek için sald�r� ba�latt�. Mirza �smail, The Cradle'a I��D'in May�s ay�nda Rabia kasabas�nda Ezidî çiftçileri katletmesinden sonra "Ba��m�za bir �ey gelece�ini biliyorduk" diyor.

I��D'in Haziran ay�nda Mesud Barzani'nin yard�m�yla Irak'�n ikinci büyük �ehri Musul'u ele geçirmesinin ard�ndan durum daha da tehlikeli bir hal ald�.

�engal aniden üç taraftan I��D taraf�ndan ku�at�ld�: Güneyde Baaj kasabas�ndan, do�uda Tel Afar ve Musul'dan ve bat�da Suriye'den. Tek ç�k�� yolu kuzeye, Suriye s�n�r kap�s�na ve ard�ndan Irak Kürdistan bölgesindeki Dohuk �ehrine do�ruydu.

Birçok Ezidî, I��D'in bir sonraki hedefinin �engal olaca��n� dü�ünüyordu ancak Barzani'nin Kürdistan Demokratik Partisi'nden (KDP) yerel yetkililer, Pe�merge'nin kendilerini savunaca�� yönünde Ezidîlere güvence verdi.

Daily Beast'te yer alan habere göre, gazeteci Christine Van Den Toorn, KDP'nin �engal'deki 17. �ube Ba�kan� Sarbast Baiperi'nin, "Kan�m�z�n son damlas�na kadar �engal'i savunaca��z" diye övündü�ünü aktard�.

PE�MERGE, S�NCAR'DA EZ�D�LER� S�LAHSIZLANDIRIP HAPSED�YOR
Ancak I��D tehdidinin giderek artmas� üzerine Pe�merge, Ezidîlerin �engal'den kaçmas�n� engellemek için elinden geleni yapt�.

The Cradle'a konu�an bir Ezidî erkek, kendisi ve ailesinin 1 A�ustos'ta, yani I��D sald�r�s�ndan iki gün önce korkup Irak Kürt bölgesine kaçmaya çal��t�klar�nda, Pe�merge'nin kendilerini bir kontrol noktas�nda engelledi�ini söyledi.

Pe�merge ona, "Barzani'den sakinlerin hiçbirinin kaçmas�na izin verilmemesi yönünde emir ald�k" dedi. "Pe�merge'nin emirlerine kar�� gelen baz�lar�na ate� bile aç�ld�" diye ekledi.

Ayr�ca, tüm mühimmat� da dahil olmak üzere silahlar�n� yerel Pe�merge üssüne teslim etmek zorunda kald��n� aç�klad�. "Asl�nda bizi koruyacaklar�na güvenmi�tik" dedi.

The Cradle'a konu�an �engal'dan bir ba�ka Ezidî tan�k, Pe�merge güçlerinin ev ev dola�arak Ezidîlerin silahlar�na el koydu�unu, bu silahlar aras�nda Irak ordusunun Musul'da çökmesinin ard�ndan Ezidîlerin �engal'a getirdi�i a��r silahlar�n da bulundu�unu söyledi.

Pe�merge'nin Ezidî silahlar�na el koyma kampanyas� ABD'li yazar ve Kürt haklar� aktivisti Amy Beam taraf�ndan do�ruland�. Ayr�ca "baz� Ezidîler, Pe�merge'nin varl��n�n onlar� korumak için de�il, kontrol etmek için oldu�unu söylüyor çünkü kom�u Arap köylerinde Pe�merge üssü kurulmam��t�." diye bildirdi.

Van Den Toorn ayr�ca Barzani'nin KDP'sinin Ezidîlerin �engal'dan kaçmas�n� engellemeye çal��t��n� do�rulad�. Yerel bir KDP yetkilisi ona "partideki üst düzey yetkililerin temsilcilere insanlar� sakin tutmalar�n� ve kapsama alanlar�ndaki insanlar ayr�l�rsa maa�lar�n�n kesilece�ini söyledi�ini" söyledi.

PE�MERGE I��D'� S�LAHLANDIRIYOR
Irak ordusunda görev yapm�� olan Pe�merge'ye güvenmeyen Ezidîler, el konulan a��r silahlar�n�n iadesini talep ettiler. Ezidî Pe�merge komutan� ve KDP üyesi olan Qasim Shesho, aylarca Kürt üstlerine yalvard�, hatta I��D sald�r�s�ndan önceki gece bile.

Bunun yerine, �engal'daki Pe�merge'nin ba�komutan� Saeed Kestayi, bu talebe öfkelendi. "Buraya silahlar�m�z� kimseye vermeye gelmedik. Hala hayattay�z ve içimizdeki son damla kana kadar kimse �engal'a girmeyecek" dedi Shesho'ya.

�e�o, Pe�merge liderli�inin YEzidîlere kendilerini savunmalar� için silah vermek yerine "i�" ve "silah sat��"na odakland��n� aç�klad�. Ba�ka bir deyi�le, Irak ordusundan el konulan büyük miktardaki silah� I��D'e satt�lar.

Ezidî soyk�r�m� konusunda önde gelen uzmanlardan biri olan ABD'li akademisyen Matthew Barber, Pe�merge liderli�inin silahlar� kaçakç�lara satt��n� ve kaçakç�lar�n da silahlar� s�n�rdan Suriye'ye ta��yarak I��D'e satt��n� bildiriyor. Sat��lar, �engal'daki KDP gizli polisinin bir üyesi olan Kocho'lu bir Ezidî olan Qasim Simo taraf�ndan arac�l�k edildi.

PE�MERGELER UYARIDA BULUNMADAN GER� ÇEK�L�YOR
3 A�ustos'un erken saatlerinde I��D, �engal'a her yönden sald�rd�. Sald�r�ya u�rayan ilk kasabalardan biri olan Tel Ezer'den bir Ezidî, "I��D'in iki yönden 50 kamyonla sald�rd��n�, �engal Da��'na kaçmalar�n� engellemek için insanlar� çevrelemeye çal��t��n�" gördü�ünü belirtti. "Siyah giysileri, ABD ordusu ve Suudi Arabistan araçlar� ve üzerinde kendilerinin Tanr�'n�n ordusu oldu�unu ilan eden beyaz Arapça sözcükler bulunan siyah bayraklar�yla ay�rt edilebiliyorlard�."

�a��rt�c� bir ihanet gösterisiyle, 10.000 ki�ilik Pe�merge gücü, herhangi bir uyar�da bulunmadan aniden geri çekildi ve Ezidîleri kendilerini koruyacak araçlardan yoksun bir �ekilde an�nda savunmas�z ve savunmas�z b�rakt�.

Kas�m �e�o, Sarbast Bayperi'nin de aralar�nda bulundu�u Pe�merge liderlerinin "sivillerden önce kaçt��n�" söyledi.

Washington Post'a isminin aç�klanmamas� kayd�yla konu�an bir Kürt yetkili, çekilmenin organize bir hareket oldu�unu kabul etti .

Barzani'nin Pe�merge güçlerinin, sivillerin ayr�lmas�na izin vermek için �engal'dan "taktiksel bir geri çekilme" yapt��n� söyledi. Ancak geri çekilmenin bu gerekçesi tamamen mant�ks�zd�. Pe�mergelerin Ezidî sivillerin kaçma �ans�na sahip olmas� için ayakta durmas� ve sava�mas� gerekiyordu.

Matthew Barber ayr�ca Pe�mergelerin neredeyse tüm durumlarda "tek kur�un atmadan" geri çekildi�ini do�rulad�. Pe�merge komutanlar�n�n kamuya aç�k ve özel aç�klamalar�na göre, geri çekilme emri Erbil'deki KDP liderli�i taraf�ndan verildi, diye ekledi Barber.

BARZAN�, I��D L�DERLER�N� BARINDIRIYOR
Katliamdan sonra baz� Kürt I��D üyeleri Barzani'nin Kürdistan bölgesine s��nd�. Ünlü Kürt aktivist Qadir Nadir, I��D liderlerinin Barzani'nin korumas� alt�nda Erbil'de ya�ad��n�, güvenli dairelerin tad�n� ç�kard��n� ve KDP'den maa� ald��n� aç�klad�. Bu liderlerden biri olan Salah Mustafa Qarbash'�n daha sonra Erbil'de ya�ad�� ve Barzani'nin siyasi giri�imlerini destekledi�i ke�fedildi.

Qarbash, A�ustos 2014'teki sald�r� s�ras�nda verdi�i bir televizyon röportaj�nda Ezidî kad�nlar� seks kölesi olarak almay� savunmu� ve Ezidîlerin �slam'a geçmeleri gerekti�ini aksi takdirde öldürüleceklerini söylemi�ti.

2017'de Qarbash, Erbil'de KDP taraf�ndan finanse edilen bir TV kanal�nda göründü. Barzani'nin yakla�an Kürt ba��ms�zl�� referandumunu destekledi ve bunu �slami bir devlet kurmaya do�ru bir ad�m olarak nitelendirdi.

Mesud Barzani, Ezidî soyk�r�m�na ortak olmakla suçlan�yor

�lgili Haberler