GÜNCEL

Deniz Aytaç yazd� | Devrimci durum ve olanaklar

DEN�Z AYTAÇ
18 Haziran 2022 Cumartesi

Devrimci sosyalistler olarak iktidar� hedefliyorsak, daha bugünden mevcut iktidara alternatif küçük ama somut güç odaklar�, hegemonya ve otorite alanlar� yaratmak zorunday�z. Bu salt i�çi s�n�f�n�n parçalanan birli�ini ve dayan��ma gücünü yeniden tesis etmek bak�m�ndan de�il, ayn� zamanda i�çi s�n�f�n�n ezilenlere daha güçlü politik ittifaklar geli�tirilmesi, bu politik ittifaklar içerisinde daha etkili bir biçimde yer alabilmesi ve bu ölçüde ezilenlerin politik öncüsü olarak rolünü lay��yla yerine getirebilmesi bak�m�ndan da önemlidir.

Devrimci durumun belirtilerine dair Lenin �u üç ana özelli�i s�ralar. 1) Genellikle, "yöneltilenlerin yönetilmek istememesi" yetmez ayn� zamanda "yönetenlerin eskisi gibi yönetememeleri" de gerekir. 2) Ezilen s�n�flar�n yoksulluk ve sefaletin al��lm�� ölçülerin üzerine ç�kmas�. 3) "Bar��ç�l" dönemde kendilerini sessizce sömürten, fakat f�rt�nal� bir dönemde kriz ko�ullar� sayesinde, fakat ayn� zamanda bizzat "tepedekiler" taraf�ndan ba��ms�z tarihsel eyleme zorlanan kitlelerin eylemlili�inde yükselmenin kaydedilmesidir.

Bu aç�dan bak�ld��nda bugün Türkiye'de 'devrimci durum belirtileri'nin giderek olgunla�t�� söylenebilir. Ku�kusuz her devrimci durum da devrime götürmez ama önemli ölçüde devrimci olanaklar do�urur. Bu ko�ullarda devrimci sosyalistlere dü�en görev: Kitlelere devrimci durumun varl��n� anlatma, geni�li�ini ve derinli�ini aç�klama, proletaryan�n devrimci bilincini ve kararl�l��n� uyand�rma, devrimci eylemlere geçme ve bu yönde faaliyetler yönetmek için devrimci duruma uygun örgütler yaratmada ona yard�mc� olma görevidir.¹

Açl�k ve yoksullu�un derinle�ti�i bu dönemde i�çi s�n�f� ba�ta olmak üzere ezilen s�n�flar burjuva partilerine mahkum de�ildir, hele 'ehven-i �er' k�skac�na hiç de�ildir. Geçerken belirtmekte fayda var ki, bugünlerde 1908'i hat�rlat�p; "kahrolsun istibdat, ya�as�n hürriyet" diye ittihatç� sloganlar atanlar, 1998 Temmuz-A�ustos aylar�nda "çiçe�i burnunda" ittihatç� muktedirlerinin �stanbul'da kömür hamallar�n�n, �zmit ve Eski�ehir'de demiryolu i�çilerinin, �zmir'de liman i�çilerinin, ayn� zamanda i�çi s�n�f�n�n ilk eylemleri say�labilecek bu grevleri ordunun da yard�m�yla nas�l bast�r�ld��n� bilmez. Yine hemen ertesinde Tatil-i E�gal Kanunu ile sendikala�man�n yasaklan�p çe�itli i�letmelerde grev hakk�n�n nas�l k�s�tland��n� bilmez. Ya da bilir de bilmezden gelirler!

Has�l�, i�çilerin-emekçilerin tepesinde dola�an bu "obskürantizm heyulas�n�" da��tmak, onlar� burjuva partilerine "mahkumiyet"lerinden kopar�p almak ve özellikle de i�çi s�n�f�n� politik s�n�f olarak örgütlenmesinin önünü açmak elbette devrimci sosyalistlere dü�üyor. Bu nedenle i�çi s�n�f�n�n toplumsal konumuna uygun bir biçimde toplumsal misyonunu yerine getirebilmesi için yeni örgütsel araçlar�n geli�tirilmesi, bugün devrimci sosyalistlerin önünde yak�c� bir sorun olarak durmaktad�r.

Örne�in günümüzde sendikal çal��malar�n yan� s�ra acilen ihtiyaç duyulan �ey, i�çi s�n�f�n� hem de i�yeri s�n�rlar�n� a�acak biçimde toplumsal bir güç olarak aya�a kald�rmaya adanm�� yeni ara kurumlar�n (bir sendikadan fazlas�, bir partiden az�) devreye sokulmal�d�r.² Bu husus, üretim tesislerini küçülten, daha fazla serbest-organize sanayi bölgeleri geli�tiren, ta�eronla�may�, güvencesiz çal��may� yayg�nla�t�ran, bir nevi üretimi parçalayan neoliberal ça��n nitelikleri nedeniyle önemlidir. Yine hem i�çi s�n�f�n�n parçalanan birli�ini yeniden kurabilmek hem de i�çileri siyasete çekmek, siyaseti i�çilere götürmek ve kar��l�kl� etkile�im içinde, i�çi s�n�f� saflar�nda sosyalist bilincin geli�imini biriktirebilmek³ bak�m�ndan bu "ara kurumlar"�n -ki bunlara '��çi Emekçi Dernekleri Federasyonu' da denilebilir- örgütlenme ve mücadele alanlar�n� i�yerleriyle i�çi mahallelerini birle�tiren üretim havzalar� olarak belirlemek isabetli olacakt�r. Böylesi bir örgütlenme tarz�n�n i�çi s�n�f�n�n birli�i ve dayan��mas� bak�m�ndan da olumlu nitelikte etkiler yarataca�� aç�kt�r. Özellikle i�çi s�n�f� aras�nda "dayan��ma" bilinci ve eylemini salt "destek-dayan��ma grevi" denkleminden ç�kar�p daha geni� bir düzlemde yeniden olu�turulmas�na ihtiyaç var. Politik, kültürel, e�itsel, çal��malar�n yan� s�ra "ara kurumlar"�n i�çiler ve emekçilerin sosyal ya�am�n� da olumlu anlamda etkileyen, onlar�n çe�itli sorunlar�yla ilgilenen, sorunlar kar��s�nda çözüm gücü/merkezi olarak konumland�r�lmas�na da ihtiyaç var.

Bu konuda Türkiye devrimci hareketi asl�nda zengin deneyimlere sahip. Ne var ki bu deneyimler, güncel/yeni yeni araçlarla zenginle�tirilebilir. Örne�in; -ba�kaca yap�larla da ortak olabilecek �ekilde- kendi alan�nda uzman üniversiteli-ö�renci gençlerle, mahalli ya da bölgesel bazda "sosyo-ekonomik sorunlar� ara�t�rma" gruplar�/inisiyatifleri olu�turulabilir. Bunlar, geni� kesimleri de kapsayacak biçimde mahallenin-bölgenin acil sorunlar�n� saptay�p, bilimsel ve teknik olanaklar� de�erlendirebilirler. Elbette bu gruplar/inisiyatifler kendilerini salt durum tespiti-ara�t�rma yapmakla s�n�rlamazlar. Ayn� zamanda perspektif olu�turup bu perspektifleri politik mücadelenin konusu haline getirecek "ara kurumlar"la da e�güdüm halinde çe�itli minvalde "aksiyon gruplar�" olu�turabilirler. Bu aksiyon gruplar� daha "esnek" tutulabilir ve politik, sosyo-kültürel faaliyetlerin yan� s�ra mahallenin-bölgenin envaiçe�it sorunlar�yla ilgilenen "gönüllü"lerden olu�turulabilir. Böylece bir yandan ayd�n-üniversiteli-ö�renci gençlik ile i�çi-emekçiler aras�ndaki politik köprü tekrar örülürken di�er yandan i�çi-emekçi semtlere de önemli ölçüde bir dinamizm sa�lanm�� olur.

Sonuç olarak; devrimci durum derinle�erek varl��n� sürdürüyor. Parçal�, küçük küçük de olsa i�çiler emekçiler ve tüm ezilenler sesini yükseltmeye, duyurmaya çal��yor. Devrimci sosyalistler bu parçal� da��n�kl�k halini a�abilmek için, i�çi-emekçi mahallelerine hücum etmesi, yine ezilenlerin bulundu�u hareketlerde ve platformlarda yer almas�, gerekti�inde esneklik ve kapsay�c�l�k göstererek yeni platformlar olu�turmas�, bugün her zamankinden daha elzemdir.

Bol�evikler, 20. yüzy�lda teorik, politik ve ideolojik konularda oldu�u kadar örgütlenme sanat� konusunda da uluslararas� komünist harekete öncülük etmi�tir. 1905-'07 devrim y�llar�, 1908-'11 gericilik y�llar� ve yine 1912-'14 devrimci "yeniden yükseli�" y�llar� aras�nda Bol�evikler, "örgütlenme sanat�"na dair her yönüyle muazzam deneyimler biriktirmi�tir. Ki zaten bu olmasayd� Ekim 1917 de olmazd�. Günümüzde devrimci sosyalistlerin-marksist leninist komünistlerin de örgütlenme sanat�na dair cephaneli�i bir hayli zengindir. Ne var ki bugün bunu içererek a�ma zorunlulu�u ile kar�� kar��yay�z. Uluslararas� komünist hareketin rönesans� olman�n gere�i de budur. Devrimci sosyalistlerin-marksist leninist komünistlerin, ezilen ve sömürülen ço�unlu�a giden yolu, taktik zenginlikleriyle daha güçlü bir biçimde kuraca��n� biliyoruz. Nitekim komünist kad�n önder Rosa Lüksemburg'un dedi�i gibi: "Yol; ço�unluk sa�lan�p da devrimci taktiklere de�il, devrimci taktiklerden ço�unlu�a gider."

1) Lenin- Seçme Eserler, Cilt 5, �nter Yay�nlar�, s.189
2) Socialist Register 2013; Strateji Sorunu, Sam Ginden- Sendikalar� Yeniden Dü�ünmek ve Sosyalizme Tutunmak, s.42
3) Alp Alt�nörs - �mkans�z Sermaye, Yordam Kitap. s.226

Deniz Aytaç yazd� | Devrimci durum ve olanaklar

�lgili Haberler