16 Nisan 2025 Çarşamba

Kuyu tipi hapishanelerdeki hak ihlalleri raporlaştırıldı

Kuyu tipi hapishanelere ilişkin hazırlanan raporda tutsakların ceza türü ve süresine bakılmaksızın ağırlaştırılmış müebbet hapis koşullarında tutulduğu kaydedildi. 

Tutsaklara tecrit içinde tecrit işkencesinin uygulandığı, kimliksizleştirilerek teslim alınmak istenen kuyu tipi hapishanelerde hak ihlalleri artarak sürüyor. İç Anadolu Bölge Hapishaneleri Hak İhlalleri İzleme Koordinasyonu, kuyu tipi hapishane olan Ankara Sincan 1 ve 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesine ilişin hak ihlalleri raporunu kamuoyuyla paylaştı. DEM Parti Van ve Diyarbakır milletvekilleri Gülcan Kaçmaz ve Adalet Kaya'dan oluşan heyetin hapishane ziyaretlerinde tutsaklardan aldıkları bilgilerle hazırlanan rapor İHD Ankara Şubesinde açıklandı. Açıklamaya, Tutuklu Ailelerle Dayanışma Derneği (TUHAY-DER), demokratik kitle örgütleri ve sendika temsilcileri katıldı.

Raporu, İHD üyesi Barış Barışık okudu. Raporda, kuyu tipi hapishanelerde bulunan tutsakların ceza türü ve süresine bakılmaksızın ağırlaştırılmış müebbet hapis koşullarında tutulduğu belirtildi.

Raporda, cezaevlerinde tespit edilen hak ihlallerini şu şekilde sıralandı: 
🔹"Mahpusların tek başına havalandırmaya çıkarıldıkları, havalandırmaların ortak olmadığı, diğer odaların uzak bloklarda bulunduğu, havalandırma saatlerinin mevzuata aykırı şekilde kısıtlandığı, hapishanelerde hava karardıktan sonra her saat başı ışık yakıldığı, yine her saat başı sayım yapıldığı ve mahpusların tecrit koşullarında havalandırmaya çıkarıldığı, bu durumun kötü muamele ve işkence yasağını ihlal ettiği;
🔹Kalınan koğuşların fiziki yapısının içeriye hava ve güneş ışığını girmesini engelleyecek mimaride olduğu, hava ve güneş ışığı girişini engelleyecek sıklıkta tel örgülerin takılmasıyla koşulların mahpuslar için çekilmez hale getirildiği, bu durumun mahpusların fiziki ve ruhsal sağlıklarını etkilediği, kötü muamele ve işkence yasağını ihlal ettiği;
🔹Sincan 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesinde Mithat Öztürk'ün 56, Bakican Işık'ın 112; Sincan 2 No'lu Yüksek Güvenlikli Hapishanesinde Ali Aracı'nın 51, Ali Hasan Akgül'ün 51 gündür kuyu tipi olarak adlandırdıkları, mimarisiyle ve infaz rejimi uygulamasıyla işkence ve kötü muamele yasağını ihlal eden Yüksek Güvenlikli Hapishanelerin kapatılması talebiyle açlık grevinde olduğu;
🔹Mahpusların hastaneye sevklerinin hiç yapılmadığı ya da geciktirilerek yapıldığı, hapishane revirinde hekim ya da uzman hekimin düzenli olarak bulunmadığı, diş tedavilerinin yapılmadığı, ilaçların temin edilmediği, diyet beslenme taleplerinin karşılanmadığı, acil durumlarda bile mahpusun ambulans yerine ring aracıyla hastaneye götürüldüğü, ring araçlarının ve hastanelerdeki mahpus koğuşlarının olumsuz koşullarının bulunduğu, ring araçları ile hasta mahpuslara kelepçeli ve aralıksız yolculuklar yaptırıldığı, bu durumların sağlık hakkı ihlali oluşturduğu gibi kötü muamele ve işkence yasağını ihlal ettiği,
🔹Kampüs hastanesinde Sincan Eğitim ve Araştırma Hastanesinden haftanın belirli günlerinde gelen doktorların hizmet verdiği, kadrosu kampüs hastanesinde bulunan doktorların olmamasının sağlık hizmetinde sürekliliğe engel oluşturduğu gibi sağlık hakkına hızlı erişim imkanını da ortadan kaldırdığı, kampüs hastanesinde 3 adet diş polikliniği bulunuyor olmasına rağmen mahpusların bir çoğunun diş tedavisi görememesinin kabul edilebilir olmadığı, tüm bunlardan ötürü mahpusların sağlık hakkının ihlal edildiği; 
🔹Verilen yemeklerin yeterli miktarda olmadığı, kantin fiyatlarının fahiş, ürünlerinin ise kalitesiz olduğu, metal kaşık, çatal ve tabak kullanımına izin verilmediğinden plastik kap kullanımına zorlandıkları, bu sebeple beslenme hakkının ve sağlık hakkının ihlal edildiği;
🔹Kürtçe basılan kitap ve mektuplara el konulduğu, Türkçe kitapların ise yasaklı olmamasına rağmen içeriğindeki 'sakıncalı' görülen cümleler sebebiyle verilmediği, hukuka aykırı bu uygulamayla mahpusların haberleşme özgürlüğünün ve ifade özgürlüğünün ihlal edildiği;
🔹Mahpusların sohbet haklarının gerektiği gibi kullandırılmadığı, atölye haklarının tanınmadığı, açık görüş haftalarında atölye, spor ve sohbet haklarının kullandırılmadığı ve başka bir zamanda telafi edilmediği, sosyal haklar engellenerek mahpusların sosyal izolasyonuna sebep olunduğu;
🔹3 kişilik odalarda yaşam alanını gören kameralar bulunması sebebiyle mahpusların özel hayat gizliliklerinin ihlal edildiği;
🔹Hapishane sorunlarına karşı yapabilecekleri tek şey protesto olan mahpusların protesto hakları yok sayılarak disiplin soruşturmalarının açıldığı ve kötü muamele ve işkence koşullarına karşı gerçekleştirilen, meşru savunma, haklı eylem niteliğindeki fiillerin suç olarak kabul edildiği ve disiplin cezaları ile ifade özgürlüklerinin ve diğer bağlantılı hakların ihlal edildiği tespit edilmiştir."