GÜNCEL

'Yeniden yap�lanma' tart��malar� ve 'yap�'n�n ö�eleri

ATILIM
4 A�ustos 2023 Cuma

Yeniden yap�lanma tart��malar� sürerken, HDP'nin politik ve örgütlenme perspektifine dair tespitler bu gerçe�in uza��nda kurulamaz. Daha önce bu sayfalarda yer verdi�imiz "HDP'nin kurulu� kodlar�na dönmesi gerekti�i" yolundaki vurgular da ayn� gerçe�e i�aret eden paralel kayg�lar�n ürünüdür. HDP bir devrimin (Rojava) be�i�inde ve bir ayaklanman�n (Gezi) e�i�inde, kuruldu. Sokakta var oldu, sokakta büyüyecek. Yeniden yap�lanma çabalar� ancak ve ancak bununla anlam kazanacakt�r.

14 May�s seçim sonuçlar�, HDP/Ye�il Sol ve emekçi sol hareketin bile�enleri taraf�ndan "yeniden yap�lanma" tart��malar�n� ba�latt�. Tart��malar, HDP/Ye�il Sol taraf�ndan örgütlenen çe�itli düzeydeki kolektif organizasyonlarla (halk toplant�lar�, atölyeler, çal��taylar vb) sürüyor. Konferanslarla ve kongre ile sürecin tamamlanaca�� öngörülüyor.

Her �eyden ba��ms�z olarak, ya�anan "yenilgilerden" ders ç�karma gayreti önemlidir, de�erlidir. Fakat bundan da önemli olan, yeniden yap�lanmay� hangi halkalardan tutarak gerçekle�tirmek gerekti�idir. Ku�kusuz bunun için yeniden yap�lanmaya konu olan sorunlar�n kayna��na dönerek, hat�rlamam�z gerekiyor.

Emekçi sol hareketin tablosu, yap�sal sorunlar�, kriz ö�eleri ve bu kriz zemini bak�m�ndan, yak�n ve orta geçmi� söz konusu oldu�unda 2015, 2019 ve 2023 y�llar�, en önemli üç dönüm noktas�n� ifade eder.

7 Haziran-1 Kas�m 2015 aras�ndaki dönemde �ekillenerek 1 Kas�m seçim sonuçlar�na yans�yan gerçeklik, 2019 �stanbul yerel seçimleri ve 14 May�s 2023 seçimleri ise bu dönemeçlerin ba�l�ca dü�üm noktalar� say�labilir. Neden seçimleri baz ald��m�z yan�ltmas�n. Çünkü bu ölçü, seçimlerin ezilenlerce murad edilen ve varsay�lan ama var olmayan sözde i�levsel ve dönü�türücü niteli�inden ötürü de�il, aksine bu yan�lg�l� beklenti ile rejimin gerçekte seçimlere biçti�i rol aras�ndaki derin uçurum ve çeli�kiden ve buna ba�l� olarak seçim sonuçlar�n�n toplumsal ya�ama yans�mas�ndan kaynakl�d�r.

HDP'nin büyük bir ivme yakalad�� 7 Haziran 2015 seçimlerini izleyen sürecin temel parametrelerinin ortak paydas� fa�ist saray rejiminin tasfiyeci sald�r�s�yd�. Suruç-Gar sald�r�s� gibi kitle katliamlar� dahil, fa�izmin envanterindeki birçok sald�r� biçimini devreye koyan fa�ist iktidar blokunun stratejik sald�r�s�na ba�ta HDP olmak üzere, di�er tüm emekçi sol öznelerin, müzakere sürecinin ve ard�ndan gelen 7 Haziran ba�ar�s�n�n havas�na kendini fazlas�yla kapt�rarak ba�ta bu sald�rgan stratejiyi do�ru okuyamamas� ve buna ba�l� olarak etkili bir yan�t verememesinin a��r sonuçlar� oldu. Çünkü böylelikle fa�ist iktidar, stratejik sald�r�s�yla, bugün de çe�itli biçimleriyle yüz yüze geldi�imiz stratejik sonuçlar ald�. Emekçi sol hareket de birçok mevziyi kaybetti. 1 Kas�m 2015 seçim sonuçlar�, yan�lsaman�n ç�plak gözle görünür ilk i�areti oldu.

�ki turlu olarak 14 ve 28 May�s tarihlerinde yap�lan son seçimlerde ise 2015'te doruk noktas�na ula�an yan�lg�l� beklenti ve sahte rüzgar�n, 2015'e oranla çok daha çetin ve derin toplumsal ve siyasal ko�ullarda yine emekçi solun ana gövdesini önüne katarak kendini tekrar etti�ine tan�kl�k ettik. 1 Kas�m 2015'in ard�ndan "trajedi" olarak kar��m�za ç�kan �ey, hem 2019 yerel seçimlerinde ama özellikle de 14 May�s 2023'te, emekçi solun özneleri bak�m�ndan "komedi" biçiminde, fakat emekçi solun taban�na do�ru da bu kez travmatik boyutlara ula�arak tekrarland�. HDP 2015'te a��nan devrimci ilke ve bak�� aç�s�, yerini, sonraki tüm süreçlerde liberal/reformist hegemonyaya b�rakt�.

Bu yer de�i�iminin oda��n� ku�kusuz HDP'nin hem kendine hem de buna ba�l� olarak parlamentoya biçti�i rol olu�turmu�tur. Esas yar�lma buradan ba�layarak, partinin politik ve örgütsel bünyesini sarm�� bugünkü yeniden yap�lanmaya içkin sorunlar�n kayna��n� olu�turmu�tur. O halde öncelikle HDP'nin kuruldu�u dönemin siyasal ko�ullar�n� ve konjonktürü hat�rlayal�m. HDP, Rojava devriminin tüm tazeli�ine kar��n bir yandan Arap isyan dalgas�n�n hem devam� hem pratik ele�tirisi olarak filiz halindeki umudunu arkalayan, di�er yandan Gezi isyan�n� mayalayan ko�ullarda, yani bir devrim ile bir ayaklanma aras�nda, son derece önemli bir tarihsel momentte kuruldu. Bu her �eyden önce HDP'nin sokakta kuruldu�unun, soka��n dolays�z bir ürünü oldu�unun ifadesidir. Bu ayn� zamanda kurulu�un zeminini i�aret etti�i kadar, kurulu�un amac�na ve daha tam ifadeyle rol ve misyona da i�aret eder. Temel amac�n, as�l rol ve misyonun; zamanla kurulu� felsefesi ve kodlar�ndan uzakla�arak "parlamento arac�", "parlamento partisi" ve daha fecaat biçimde "seçim partisi" biçiminde tariflenmesi, rol ve misyondaki ricat�n ta kendisini olu�turmu�tur. Oysa HDP, Rojava'n�n politik içerik ve etkisini arkalayan, dolay�s�yla devrimin yap�s�na içkin, "üçüncü yol" olarak nitelenen çizgilerle karakterize olan bir politik kitle partisidir.

Rol/misyon tan�m�ndaki çarp�lma ve a��nma, fa�ist �eflik rejiminin ve dolay�s�yla ba�ta parlamento olmak üzere, rejimin yönetme ayg�tlar�na dönük yanl�� politik analizlerle birle�erek, ard��k olarak bugünkü yap�sal sorunlar� do�urmu�tur. Burada kastedilen parlamentonun rolü ve niteli�ine ili�kin yan�lsamad�r. Elbette özsel olarak da söz konusu etti�imiz, "burjuva düzende parlamentonun rolü" gibi genel geçer/alelade bir kapsam de�il, fa�ist �eflik rejiminin in�a sürecine paralel olarak parlamentonun son derece daralm�� güncel s�n�rlar�d�r.

Fa�ist Saray rejimi taraf�ndan, 2014'te "Çökertme Plan�" ile kurgulanarak 2015 y�l�ndan itibaren pratik ad�mlar�na geçilen topyekun tasfiyeci sald�r� stratejisi, oda��na sadece KÖH ile devrimci hareketi de�il, örne�in güdük ve biçimsel de olsa parlamentonun, 12 Eylül fa�izminin ard�ndan en az�ndan 30-35 y�ll�k sürede üstlendi�i rolün tasfiyesini de ald�. Bu ikisinin iç içe geçmesi kaç�n�lmazd�. Çünkü, devrimci dinamikleri olabildi�ince daraltmak ve s�n�rlamak, ayn� zamanda fa�ist �efin parlamentoya, fa�ist düzeninin örtüsü olarak bile tahammülsüzlü�ünü gerektirirdi. Çünkü fa�ist �ef, yaratmak istedi�i gül bahçesinin parlamento gibi önemsiz bir dikenine bile katlanamazd�.

20 Temmuz Saray darbesi ve onu bugüne dek izleyen tüm ad�mlar, bunu derinle�tirdi, peki�tirdi. Parlamento ve seçimler, fa�ist �eflik rejiminin bir aksesuar� olmakla s�n�rl� kalmad�, eski biçiminin, yani i�levinin, y��nlar� burjuvazinin hangi klik veya kanad�n�n yönetece�inin kararla�t�r�ld�� bir mekanizma olu�uyla s�n�rland�� biçiminin de a��larak, salt fa�ist �efin geni� y��nlar bak�m�ndan me�ruiyetinin sa�land�� aparatlara dönü�tü�ü, özellikle son May�s seçimlerinde de do�rulanan temel bir gerçektir.

HDP'nin son 14-28 May�s seçimlerinde, burjuvazinin restorasyoncu kanad�na yedeklenmesi, politik ve ideolojik bir kötürümle�me olarak can suyunu yine ayn� gerçekten, yan�lg�l� biçimde HDP'nin kendisine ve parlamentoya biçti�i rolden al�yor.

7 Haziran zaferi, sokakta kurulan HDP alg�s� ve gerçe�ini, Gezi ve Kobanê ayaklanmalar�n�n rüzgar�n�, Kobanê zaferinin co�kusunu, k�sacas� soka��n enerjisini yans�t�yordu. Bu, hem konjonktüreldi, hem de çok yönlü fa�ist tasfiyeci sald�r� ve özellikle de sonuçlar� henüz deneyimlenmemi�ti. Üzerinden atland�� ya da dikkate al�nmad�� için, yan�lsamaya yol açan gerçek budur.

*��çi S�n�f� ve Ezilenlerin Sesi ATILIM gazetesinin 2 A�ustos tarihli 127. say�l� ba�yaz�s�

'Yeniden yap�lanma' tart��malar� ve 'yap�'n�n ö�eleri

�lgili Haberler