GÜNCEL

Hasankeyf için son ça�r�: Hala �ans�m�z var, sesimizi daha da yükseltelim

�STANBUL
13 �ubat 2020 Per�embe

12 bin y�ll�k tarihi geçmi�e sahip olan Hasankeyf, gün geçtikçe yok oluyor. Bugüne kadar su ile ya�ayan Hasankeyf halk� bugün, içme su sorunu ya��yor. Tarihi köprünün de sular alt�nda kalmas�yla Hasankeyf'in ya�amla ba�� tamamen kopacak. Yani Hasankeyf'te 20 �ubat'a kadar soluk alabilecek. Hala telafi imkan� oldu�unu belirten Hasankeyf Koordinasyonu, önce iktidara ça�r� yapt�; tarihi hatadan dönün. Ama as�l ça�r� ise çevrecilere, toplumun tüm kesimlerine ve barolara: Yetmiyor, sesinizi daha da yükseltin.

Binlerce y�ll�k insanl�k tarihi, dünya miras� olan Hasankeyf ve Dicle Vadisi, sadece bir �irketin 50 y�ll�k sürdürebilece�i proje için yok ediliyor. AKP iktidar� da, bu ranttan nemalanmak için do�an�n, ya�am�n, tarihin ve tüm canl�lar�n yok olmas�na göz yumuyor.

Hasankeyf Koordinasyonu, hala Hasankeyf ve Dicle Vadisi için geç olmad��n� belirterek, önce iktidara ard�ndan da hala yeteri kadar sesini yükseltmeyen toplumsal muhalefete ve çevrecilere ça�r� yapt�.

Makine Mühendisleri Odas� �stanbul �ubesi'nde düzenlenen bas�n toplant�s�na HDP milletvekilleri Hüda Kaya ve Züleyha Gülüm, CHP Milletvekili Sezgin Tanr�kulu, Polen Ekoloji Meclisi üyeleri, SYKP E� Genel Ba�kan� Cavit U�ur'un da oldu�u çok say�da ki�i kat�ld�.

Hasankeyf Koordinasyonu ad�na aç�klama yapan HDP PM üyesi Beyza Üstün, tüm ele�tiri ve protestolara ra�men co�rafya ve ya�am aç�s�ndan en y�k�c� projelerden olan Il�su Baraj�'nda su tutmaya devam edildi�ini belirtti.

TAR�H� YERLER YIKILDI, TALAN ED�LD�, D�NAM�TLEND�
32 y�ll�k mücadele tarihinde �srarla tahribat�n boyutlar� anlat�ld��, bu projeden vazgeçilmesi ça�r�s� yap�ld�� halde Il�su Baraj� ve Hidroelektrik Santralinin bir devlet projesi oldu�u iddias�yla yap�m�n sürdü�ünü kaydeden Üstün, özellikle son 10 y�lda Dicle Vadisi boyunca yakma, y�kma, yok etme politikalar�n�n uyguland��n�, tarihi alanlar�n dinamitlendi�ini, binlerce y�ld�r ya�ayan tarihi eserlerin yerlerinden kopar�larak ba�ka bir alana ta��nd��n� kaydetti.

Zorunlu kamula�t�rmalarla insanlar� evlerine, tar�m arazilerine, ya�am alanlar�na el konuldu�unu ve göçe zorland��n� da hat�rlatan Üstün, gösterilen tepkilerin yeteri kadar büyük ve etkili olmad�� ele�tirisini yapt�.

Dicle Nehri ve Dicle Vadisi'nin, 2019 Temmuz'undan yok edilmeye ba�land��n� an�msatan üstün, h�zla yükselen sular�n köylere ula�mas� sonucunda bir çok ki�inin göç etti�ini ve baraj göletinde bir ki�inin bo�uldu�unu söyledi.

400 kilometrelik alanda ekolojik y�k�m�n boyutu ve kapsam�n�n ise tam olarak bilinmedi�ine dikkat çeken Üstün'ün konu�mas�nda �u ba�l�klar öne ç�kt�:

- Kapaklar�n kapat�lmas�yla birlikte milyonlarca canl�, ya�am kayna�� olan Dicle'nin sular�nda bo�duruldu. Göletinde her gün ortalama 15 cm suyun yükseldi�i ve yüzde 20-25 doluluk oran�na ula�an Baraj, Vadi boyunca Tufan'a dönü�mü� durumda. Tepkiler sonucunda, soyu tükenme riski alt�nda olan canl�larla ilgili yeni yuvalanma alanlar� yap�laca�� belirtilse de alan boyunca ku�lar için yap�lm�� iki üç kule d��nda bir çal��ma görülmüyor.

- Baraj gölü Hasankeyf'in 11 km bat�s�nda ve Batman merkeze ba�l� olan Suçeken (�kefta) köyüne ula�t�. �u ana kadar 22 köy bütünüyle sular alt�nda kald�. 30 köyde de evlerin bir bölümü, tar�m arazilerinin büyük bir bölümü sular alt�nda. Nehir boyunda bulunan bu köylerden yüzlerce insan göç etmek zorunda b�rak�ld�. Baraj göletinden hâlâ etkilenmemi� ya da çok k�smi olarak etkilenmi� olan 147 köy var. Bu köylerdeki insanlar yapay göletin sular�n�n onlara ne zaman ula�aca��n� bilmedikleri için büyük bir belirsizlik ya��yor. Zorunlu kamula�t�rma sonucunda göçe zorlanan 80 bin insan�n çok büyük bir bölümü hâlâ göç etmedi�i için ortaya ç�kacak sosyal ve ekonomik tahribat daha gerçekle�mi� de�il. Yeni evler yap�laca�� söylenen birçok köyde in�aat çal��malar� ba�lamadan gölet sular� köylere yeti�mi� durumda. Bo�ulmak ile evsiz kalmak aras�nda s�k��an köylüler çözüm üretilmesini bekliyor.

- Son y�llardaki uyar�lar�m�z maalesef do�ruland� ve göç edenler gittikleri yerlerde yeni ya�amlar�n� çok zor �artlar alt�nda desteksiz kurmak zorunda kal�yor. Tamamen su alt�nda kalacak olan 80 köy ve k�smen su alt�nda kalacak olan 124 köy için Devlet Su ��leri (DS�) taraf�ndan sadece 4 yeni yerle�im yerinin yap�lmas� sonucu on binlerce insan, ald�klar� yetersiz miktarda tazminatla Siirt, Batman, Diyarbak�r ve di�er büyük kentlere göç etmeye ba�lad�. On binden fazla "topraks�z" insan ise hiçbir tazminat alamadan göç etmekte.

- A�ustos ay�ndan beri yüzlerce aile Hasankeyf'ten tek tek Yeni Yerle�ke'ye ta��n�rken, Hasankeyf için özel ç�kar�lan �skan Yasas� çerçevesinde 511 ki�iye Yeni Yerle�ke'de bar�nma hakk� verilmedi. Yeni Yerle�ke'de ev verilmeyen ve zor durumda olup da Hasankeyf'ten ayr�lmayan 25 aile evsiz kald�� için �u an elektri�in kesildi�i, suyun da günün belirli saatlerde verildi�i tarihi ilçede ya�amaya çal��yor. Aileler, suyun yükselmesiyle �imdi zorla ç�kar�lma tehdidi ile kar�� kar��yalar. Yeni yerle�kede yap�m� devam eden veya biten toplam 50 konut mülki amirliklere gelir getirir bahanesiyle ma�dur ailelere verilmedi�inden Hasankeyflilerin ma�duriyeti giderilmemektedir.

- Yeni Yerle�ke'ye ta��nan insanlar ciddi bir ma�duriyet ya�amakta. Turistler ne eski ne de yeni Hasankeyf'e u�rad�klar�ndan, geçim s�k�nt�s� kendisini aç�kça gösteriyor.

HEP SU �Ç�NDE YA�ARKEN ��MD� �ÇECEK SU BULAMIYORLAR
- �kinci önemli sorun musluktan gelen suyun içilemez olmas�d�r. Bundan dolay� halk�n ço�u Hasankeyf'te s�n�rl� süre akan suyu ta��tlarla Yeni Yerle�ke'ye ta��yor. Ta��nmadan aylar öncesi su sorununa dikkat çekilmesine ra�men bu durum düzeltilemeyecek gibi görünüyor. Yetkililer duyars�z. Hasankeyfliler hep su içinde ya�arken art�k içecek su bulmakta zorlan�yorlar. �nsanlara i� olana�� yarat�lmazsa ve içme suyu sorunu bu �ekilde devam ederse ilçe sakinleri Yeni Yerle�ke'den de göç etmek zorunda kalabilir. Bu durum ortaya ç�karsa Yeni Yerle�ke nüfusunun ezici ço�unlu�u Hasankeyfliler olmayacak.

- Mezarlar�n ta��nmas� ile ilgili yap�lan ba�vurulardan sadece küçük bir k�sm� kabul edildi ve sembolik ta��malar gerçekle�ti. Geçti�imiz günlerde sular Hasankeyf mezarl��na ula�t�, mezarlar sular alt�nda kald�."

BAROLARA ÇA�RI: GEREKL� ADIMLARI ATIN
Tarih ve do�aya kar�� bu suçlar i�lendi�inde ba�ta bölge barolar� olmak üzere tüm barolar�n sorumluluklar�n� yerine getirmedi�ine dikkat çeken Üstün, "Hâlâ bu projeyi durdurma imkân� oldu�unu biliyoruz. Bu noktada tekrar ça�r�da bulunuyoruz: Hasankeyf ve Dicle Vadisi boyunca her gün suç i�leniyor. Barolar ve avukatlara ça�r�m�zd�r, lütfen varolu�unuzun gere�ini yerine getirmek için gerekli ad�mlar� at�n!"

YETK�L�LERE SON UYARI: TAR�H� YANLI�TAN DÖNÜN
20 �ubat'tan itibaren tarihi köprü ile birlikte tüm ilçenin tamamen sular alt�nda kalaca��n� vurgulayan Üstün, tüm yetkili ve ilgililere derhal bu tarihi yanl��tan dönmeleri için son kez uyar� yapt� ve ekledi: "Zira zaman kalmad�."

SANATÇILARA ÇA�RI: SES�N�Z� DAHA DA YÜKSELT�N
Üstün bir ba�ka ça�r�y� da tüm kamuoyu ve sanatç�lara yapt�: "Daha önce bu alan�n yok edilmesine kar�� yükseltmi� oldu�unuz sesinizi daha da yükseltin! Sessiz kalan sanatç�lar�n da art�k ses ç�karmas� gerekiyor. Bu art�k bir tercih de�il, sorumluluktur!"

‘BU BARAJ ÖMRÜ BOYUNCA YOK EDECEK B�R BARAJ'
"Sular yükseliyor ve baraj göleti önüne ç�kan her �eyi yok ediyor" diyen Üstün, �öyle devam etti: "Bu baraj bütün ömrü boyunca yok edecek bir baraj. Bu yüzden bütün yetkililere ça�r�da bulunuyoruz. Bu hatadan dönme imkân� hâlâ var. Bu y�k�m projesi bir an önce durdurulmal�, baraj kapaklar� kontrollü olarak aç�lmal� ve gölet ortadan kald�r�lmal�d�r. Dicle Nehri özgür akmal�, Antik Hasankeyf kenti ya�amaya devam etmelidir."

TANRIKULU: �KT�DAR KATLEDEREK BUGÜNE GELD�
CHP �stanbul Milletvekili Sezgin Tanr�kulu, projenin 66 y�ld�r sürdü�ünü ve ne yaz�k ki bugüne kadar durdurulamad��n� söyledi. Hükümetin katlede katlede bugüne geldi�ini belirten Tanr�kulu, "Kurtarabilece�imiz yerleri kurtaral�m" diyerek, ça�r� yapt�.

GÜLÜM: KADIN EME�� DAHA FAZLA SÖMÜRÜLECEK
HDP �stanbul Milletvekili Züleyha Gülüm, ya�am alanlar�n�n talan edilmesi ve zorunlu göçün özellikle kad�n ve çocuklar�n ya�am�n� etkiledi�ine dikkat çekti. Gülüm, "Ya�am alanlar�n�n talan� kad�n eme�inin çok daha fazla sömürülmesi ve yoksulla�mas�n� getiriyor. �ç ve d�� göç önce kad�nlar� vuruyor. Hala geç de�il, hala durdurabiliriz. As�l mesele ortak mücadeleyi kurmak. Gelin birlikte Hasankeyf'e sahip ç�kal�m."

ALGAN: TALAN SA�LIK SORUNLARINI DA BERABER�NDE GET�RECEK
TMMOB, D�SK, KESK ve TTB ad�na konu�an �stanbul Tabip Odas� Yönetim Kurulu Üyesi Nazmi Algan, talan�n halk sa�l�� üzerindeki etkilere dikkat çekti. Bölgede önemli sa�l�k sorunlar�n�n ya�and��n� söyleyen Algan, içme suyu ve bar�nma sorunun daha büyük sa�l�k sorunlar�n� beraberinde getirece�ini kaydetti.

Algan, ay sonunda bölgeye giderek inceleme yapacaklar�n� ve sonuçlar�n� kamuoyu ile payla�acaklar�n� da aç�klad�.

KAYA: HASANKEYF �NSANLI�IN KAZANIMI, TAR�H�D�R
HDP �stanbul Milletvekili Hüda Kaya da, Hasankeyf'ten sadece Türk-�slam dönemine ait tarihi eserlerin ta��nmas�n� ele�tirdi, "Hasakeyf bir de�erler bütünü. Bunlar� yok ettiler. Vicdanlar�n� kaybetmi�ler, de�erlerini kaybetmi�ler. Birkaç �slam de�erini ta��yarak ya�att�klar�n� m� dü�ünüyorlar. Hasankeyf bunun ötesinde bir yerdir, insanl��n� kazan�m�, tarihidir" dedi.

AKSU: BU TALANCI Z�HN�YET G�DECEK
Polen Ekoloji Meclisi'nden Cemil Aksu, Kardeniz'den Akdeniz'e, Ege'den Hasankeyf'e kadar, tarihin, do�an�n ve çevrenin yok edilmesine kar�� verilen mücadelelerin birle�tirilmesi gerekti�ini alt�n� çizdi, "Bu talanc� zihniyet gidecek ve biz bu zihniyetin yaratt�� tahribat� rehabilite dece�iz" �eklinde konu�tu.

Hasankeyf için son ça�r�: Hala �ans�m�z var, sesimizi daha da yükseltelim

�lgili Haberler