DÜNYA

H�rvatistan ve S�rbistan emekçi solundan iki örgüt birle�ti

HABER MERKEZ�
16 Nisan 2020 Per�embe

S�rbistan'da K�z�l �nisiyatif ve H�rvatistan'da K�z�l Eylem adlar�yla mücadele yürüten iki farkl� örgüt birle�ti. K�z�l Eylem/K�z�l �nisiyatif, birli�i "Bir örgütün iki farkl� ülkede faaliyet yürütmesi s�radan bir �ey de�il. Öte yandan, H�rvatistan ve S�rbistan herhangi iki ülke de de�il. Umuyoruz ki bizim ad�m�m�z di�er grup ve giri�imleri politik çizgilerini netle�tirmeleri aç�s�ndan cesaretlendirir" �eklinde de�erlendirdi.

�ki farkl� ülkeden iki farkl� emekçi sol hareket birle�ti. S�rbistan'da K�z�l �nisiyatif ve H�rvatistan'da K�z�l Eylem örgütleri �ubat ay�nda K�z�l Eylem/K�z�l �nisiyatif* ad�yla birle�tiklerini aç�klad�. Almanya'da faaliyet yürüten Komünist �n�a'n�n sitesinde 13 Nisan'da yay�mlanan röportajda, birli�e duyulan ihtiyaç, ülkelerdeki emekçi sol hareketin durumu, yeni dönem mücadelenin ihtiyaçlar� ve pandemiyle mücadeleye yer verildi. Sorular� yan�tlayan devrimciler, ülkelerindeki sol hareketin zay�f oldu�unu kabul ederek, "Örgütlerimizi birle�tirerek kendimizi en az�ndan iki alanda güçlendirebilece�imizi dü�ünüyoruz. Umuyoruz ki bizim ad�m�m�z di�er grup ve giri�imleri politik çizgilerini netle�tirmeleri aç�s�ndan cesaretlendirir" dedi.

Ya�am Uzun'un ETHA için çevirdi�i röportaj �öyle:

'B�RLE�EREK SOLDAK� SOSYAL �OVEN�ZME TUTUM ALDIK'
Örgütünüz iki farkl� ülkedeki iki komünist örgütün birli�inden do�du. Bugünkü komünist harekette al��lagelenin d��nda say�labilecek bu karar� nas�l aç�kl�yorsunuz?

Do�ru, bir örgütün iki farkl� ülkede faaliyet yürütmesi s�radan bir �ey de�il. Öte yandan, H�rvatistan ve S�rbistan herhangi iki ülke de de�iller. Bu iki ülke ayn� dili konu�uyor ve tarihsel olarak da çok yak�ndan ili�kililer. Geçen yüzy�l�n ço�u boyunca ayn� devletin birer parças�yd�lar. Elbette, iki farkl� egemen s�n�f ve devlet yap�s�n�n bizim için bir zorluk olmad�� anlam�na gelmiyor bu. Politik ve ekonomik dinamikler zaman zaman çok aç�k bir �ekilde farkl�l�k gösteriyor. Ancak, avantajlar bunlara a��r bas�yor.

Sadece devrimci hareket de�il, genel olarak sol, ülkelerimizde ideolojik, stratejik ve örgütsel aç�dan inan�lmaz ölçüde zay�f durumdalar. Örgütlerimizi birle�tirerek kendimizi en az�ndan iki alanda güçlendirebilece�imizi dü�ünüyoruz. Ortak bir politika geli�tirme ve duruma dair stratejik de�erlendirmeler yapabilme kabiliyeti, herhangi bir devrimci örgütün ya�ayabilece�i en güç meseleleri çözmemize katk� sunacak.

Di�er avantaj ise s�n�r ötesi dayan��ma. Politik sistemlerin farkl� olmas�ndan ve iki ülkenin devlet ayg�tlar�n�n s�k� bir i�birli�i içerisinde olmamas�ndan dolay� her iki ülkede geli�ecek bask�n�n bizi ayn� anda etkilemesi çok olas� de�il. Ulusal s�n�rlar�n ötesinde birle�erek buradaki "sol"da zaman zaman ortaya ç�kan sosyal �ovenizme kar�� aç�k bir tutum alm�� oluyoruz. Bir yandan kendilerine sosyalist deyip di�er yandan etnik temelli nefreti yayanlar sol hareketin bir parças� de�iller. Bunu çal��malar�m�z� ulusal s�n�rlar�n ötesine geni�leterek de gösteriyoruz.

'DEVR�MC� HAREKET�N GÜÇLÜ B�R ÖRGÜTSEL YAPIYA �HT�YACI VAR'
Kamuoyuna aç�klayabilece�iniz kadar�yla birle�me sürecinde kulland��n�z yöntemleri anlatabilir misiniz?

Birle�meye karar vermeden çok önce örgütlerimizin ili�kisi vard�. Ancak, bu ili�ki do�as�nda düzenli de�ildi ve dolay�s�yla yetersizdi. Bizim ayn� zamanda ortak bir "gelene�imiz" var, çünkü örgütümüzün ikisi de eski Yugoslavya’n�n Marksist-Leninist ele�tirisinden do�du ve Vlado Dapčević’in ya�am� ve mücadelesinden olumlu bir �ekilde etkilendi. Ancak sadece bu de�il; devrimci hareketin uzun vadeli bir politik stratejiye ve güçlü bir örgütsel yap�ya ihtiyac� oldu�u fikrini de payla��yoruz.

Ba�lang�çta, ne yaz�k ki, birlik için gerekli giri�kenlik eksikti ve tabi bu süreç için gerekli bir model de. Birle�me süreci esas�nda halen devam eden bir süreç ve pandemi nedeniyle biraz yava�lamak durumunda kald�. Fakat, ortak örgütsel yap�m�z�n ço�u kuruldu ve hali haz�rda faaliyet yürütüyor. Her taktiksel karar için ortak yap�lar kurmak gibi bir amac�m�z da yok. Faaliyetimizin oda��nda ideolojik ve stratejik alan bulunuyor. Bu, ortak bir politika ve strateji geli�tirdi�imiz ama taktiksel kararlar� hâlâ yerel ölçekte alaca��m�z anlam�na geliyor.

Pratik anlamda bu, S�rbistan’daki mücadelelerin de�erlendirmesini en iyi S�rbistan’daki örgütün yapabilece�i ve bunlara nas�l müdahale edece�inin seçiminde tam özgürlü�e sahip oldu�u anlam�na geliyor. Yani kiminle birlikte çal��abiliriz, neyi destekliyoruz, neye kar�� direniyoruz gibi sorular�n cevab�n� verebilir. Elbette, bu daima genel politik hatla uyumlu olmak zorunda. Ayn�s� H�rvatistan için de geçerli. Bu kararlar ortak organlarda al�nan düzenli kararlar arac�l��yla analiz edilir. Birli�imizi bu �ekilde sa�lama al�yoruz, ama daha küçük ortak organlarda daha küçük kararlar� alarak faaliyetimizin paralize olmas�n�n önüne geçiyoruz.

'ANT�FA��STLER, ANT��OVEN�ST VE SOSYAL�STLER �TT�FAK GÜÇLER�M�Z'
Balkanlarda gelecekte birlikte çal��abilece�iniz di�er politik veya hatta komünist güçler var m�?

Biz daha fazla bir araya gelmeye aç��z ve umuyoruz ki devrimci kuvvetlerin güçlendirilmesi acil ihtiyac�na katk� sunarlar. Umut etmenin burada bize çok fazla yard�m�n�n dokunmayaca�� çok aç�k. Ya da gerçek bir ideolojik ve stratejik birlik sa�lamadan gruplar�n resmi olarak birle�mesi de çok mümkün de�il. Umuyoruz ki bizim ad�m�m�z di�er grup ve giri�imleri politik çizgilerini netle�tirmeleri aç�s�ndan cesaretlendirir. Bunu, "enternasyonal" politik geleneklerden birinde karar k�lmalar� anlam�nda de�il sadece, devrimci bir de�i�imin nas�l mümkün olabilece�ini ciddi bir �ekilde dü�ünmeleri anlam�nda da söylüyoruz. Bu kesinlikle devrimci hareketin ve genel olarak solun geli�imine önemli bir katk� olacakt�r.

Öte yandan, soldaki di�er güçlerle ideolojik aç�dan veya farkl� mücadele biçimleri nedeniyle zaten birle�emeyiz. Ancak, bu birlikte çal��amayaca��m�z ya da bu güçlerle dayan��ma in�a edip i�birli�i ili�kileri geli�tiremeyece�imiz anlam�na gelmez. Mücadelede ciddi bir yer tutmayan gruplar aras�ndaki mant�ks�z sekterlikten kesinlikle kaç�nmak istiyoruz. Aksine, tüm demokratik, antifa�ist, anti�ovenist ve sosyalist güçleri kendimize yak�n, potansiyel ittifak ve yolda�lar olarak görüyoruz.

Eski Yugoslavya’daki sol güçlere genel yakla��m�m�z bu �ekilde. Balkanlar� daha geni� anlamda konu�ursak ili�kilerimizin �u ana dek oldukça zay�f oldu�unu ve bunu düzeltmeyi deneyece�imizi söylememiz gerek. Yunan örgütü NAR (Neo Aristero Revma) ile Balkanlardaki sosyal �ovenizme kar�� birlikte mücadele etme amac�yla düzenli payla��mlar içindeyiz. Ayn� zamanda Türk ve Kürt yolda�larla da i�birli�i içindeyiz.

'ÖNCEL��M�Z PANDEM� VE DEPREM�N YIKINTILARI'
Önünüze koydu�unuz politik, ideolojik ve örgütsel amaçlar�n�z neler?

Öncelikle, halen çok zay�f bir örgüt oldu�umuzu söylememiz gerekir ki ne kendimiz ne de bir ba�kas�yla ilgili illüzyonlara kap�lmayal�m. Bu son yeniden �ekilleni�imizin boyutu gösterece�imiz çabaya ba�l�. Birle�me sürecimizin bir parças� olarak, bu y�l ortak bir teorik yay�n ve düzenli yay�nlar ç�karmay� planl�yoruz. Mevcut pandemi ko�ullar�nda, ne yaz�k ki, bu planlar �u an için oda��m�zda yer alm�yor.
Dahas�, eve kapanma s�ras�nda Zagreb’de ciddi bir deprem ya�and�. Zagreb �ehir merkezinin büyük k�sm� �u an zarar görmü� durumda. Binlerce ev ve apartman kullan�lamaz hale geldi. Yani, soka�a ç�kma ko�ullar� alt�nda çok keskin s�n�f kar��tl�klar�n�n ortas�nda bulunuyoruz. Evsizler �imdi nerede ya�amal�? Evleri kim tamir edecek? Y�k�lm�� mülkleri kim yönetecek? Tart��malar�n etraf�nda döndü�ü sorular bunlar. Ayn� zamanda, S�rbistan ve H�rvatistan hükümetleri "ekonomiyi destekleme" ad�na kamu bütçesinden büyük miktarda paray� kapitalistlerin özel hesaplar�na pompalamay� ve i�çilerin zaten çok s�n�rl� olan haklar�n� daha da k�s�tlamay� planl�yorlar.

S�rbistan’da yak�n zaman önce bir Kore'ye ait bir fabrikada i�çiler, devlet ve firma sahiplerinin kârlar�n� tehlikeye atmaktansa virüsün fabrikalarda yay�lmas�na izin verdikleri için çal��may� reddettiler.

H�rvatistan’da, dünyan�n di�er yerlerinde oldu�u gibi, binlercesi i�siz kal�rken kamu bütçesi bu i�sizler için kullan�lmak yerine onlar�n sömürücüleri için harcand�. Soka�a ç�kma yasa�� ayn� zamanda pek çok di�er soruna yol açt�.

'HALKIN GERÇEK GÜCÜ KAPATILMA B�T�NCE GÖRÜLECEK'
Ekonomik kriz, tüm di�er ülkeler gibi H�rvatistan ve S�rbistan’� da korona kriziyle vurdu. ��çi s�n�f� bu durumdan nas�l etkileniyor?

Gerçek anlamda di�er her ülkedeki gibi, pandeminin en sert vurdu�u kesim yoksullar ve i�çi s�n�f�. "Bireysel izolasyon", en az birikime sahip ve en ufak evlerde ya�ayan bu insanlar için mant�ken en zor olan �ey. Ayn� �ekilde, en dü�ük ücretle çal��an i�çiler her zamankinden çok çal��t�r�l�yor, en yüksek risk alt�nda olan onlar ve bu durumdan hiçbir �ekilde faydalanam�yorlar. Daha da kötüsü, i�ten at�lma ve ücretsiz izin tehdidi alt�ndalar. Pandeminin yay�lmas�n� önlemek için sürekli sorumlu hareket etmemiz gerekti�i söyleniyor; ancak patronlar�n "dayan��mas�" onlar�n kârlar�n� garanti etmek için ya�amlar�m�z� riske atmam�z demek.

Ülkelere has baz� özgünlükler de var. Ekonomik anlamda H�rvatistan ve S�rbistan çok farkl�. S�rbistan’da egemen olan komprador burjuvazi ülkeyi çokuluslu sanayi gruplar�n�n ve hizmet sektörü �irketlerinin ucuz emek gücü kayna��na çevirmek istiyor. Bunu ba�armak için ücretleri olabildi�ince dü�ük tutuyorlar, i�çi haklar�n� k�s�tl�yorlar ve ayn� zamanda büyük sübvansiyonlarla yabanc� "yat�r�mc�lar�" çekmeye çal��yorlar. Mevcut krizde, hükümet fabrikalar� çal��r tutmak için elinden geleni yap�yor, yani i�çileri aç�kça tehlikeye at�yor. Bir yandan i�çiler bu güvensiz ko�ullarda çal��mak zorunda b�rak�l�rken herkes s�k� bir soka�a ç�kma yasa�� alt�nda ya��yor. Bu herhangi bir protestonun geli�mesinin önüne geçiyor ve elbette özgürlükleri s�n�rlamak için ek "ola�anüstü önlemler" için zemin haz�rl�yor.

H�rvatistan ekonomisi ise a��r bir �ekilde bu yaz büyük bir olas�l�kla çökecek olan yaz turizmine ba��ml�. Bu H�rvatistan için ekonomik bir felaket demek, buna �üphe yok. Yani soru kay�plar� kimin ödeyece�ine geliyor. Hükümet otelciler için büyük sübvansiyonlar planlarken sosyal desteklerde, ücretlerde ve kamusal hizmetlerde kesintiye gidiyor. Ancak sava� henüz bitmedi, halk�n gerçek cevab�n� kapat�lma bittikten sonra görece�iz.

'DAYANI�MA �N�S�YAT�FLER� OLU�TU'
Ülkelerinizde insanlar Korona tehdidine ve ekonomik krize nas�l tepki gösterdi?

Böylesine zor bir durumda halk kendini örgütleyebilece�ini gösterdi. Her yerde ister depremden ister pandemiden etkilenen kom�ulara yard�m etmek için dayan��ma inisiyatifleri olu�tu. Di�er yandan, tabi ki, mevcut durumda insanlar�n ya�amlar�n� daha zor hale getiren kapitalist akbabalar da var. �u an için mücadele yöntemleri oldukça s�n�rl�. Önlemler ülkeden ülkeye de�i�iyor, ancak her yerde amaç direni�in geli�mesini engellemek. Hem S�rbistan’da hem de H�rvatistan’da soka�a ç�kma yasa�� ile me�rula�t�r�lan polis �iddeti vakalar� oldu. Protestolar genelde günün belli saatlerinde camlardan ses ç�karma ve benzeri �ekillerde gerçekle�ti. Günlük ya�amda internet hiç bu kadar önemli bir yer tutmam��t�. �nternet olmaks�z�n, tehlikeli ko�ullar alt�nda çal��mas� beklenen i�çilerle dayan��man�n örgütlenmesi veya hatta Zagreb depreminin neden oldu�u y�k�m�n boyutunun hesaplanmas� bugün için pratik olarak imkans�z olurdu.

'ÖRGÜTSEL B�LG� VE BECER�YE �HT�YAÇ VAR'
Mücadelenizi desteklemek isteyen Almanya’daki devrimcilere ne tür enternasyonal dayan��ma biçimleri önerirsiniz?

H�rvatistan ve S�rbistan’daki yabanc� sermayenin ço�u Alman. Alman d�� politikas� s�kça sadece ekonomik aç�dan de�il politik aç�dan da egemen olmay� deniyor ülkelerimizde. Almanya’daki �irketler ve hükümet üzerinde kurulacak bir bask� bu nedenle buradaki sava��ma destek anlam�na gelecektir, bu bilgiyi yaymak bile olur bunun biçimi. Bu mücadelelerle ilgili Almanya’daki yolda�lar� bilgilendirmek bizim sorumlulu�umuz. Bu i�i gelecekte daha iyi yapaca��z.

S�rbistan ve H�rvatistan yüz binlerce i�çi de Almanya’da çal��yor. Onlar� Almanya’da örgütlemek bizim için önemli bir destek olacakt�r, çünkü ço�u bir süre sonra geri dönecek olan i�çiler bunlar. Neredeyse hepsi kendi memleketlerinde olan biteni, politik durumu takip etmeyi sürdürüyor, ancak sosyalist fikirlerle temas etmemi� olabiliyorlar. Genç i�çilerinin büyük bölümünün yurt d��nda çal��t�� bir ülkede onlara ula�mam�z laz�m.

Son olarak, H�rvatistan ve S�rbistan’daki devrimci hareketin ayn� zamanda örgütsel bilgi ve becerilere ihtiyac� var. Devrimci örgütlenme tecrübe gerektiren ciddi bir i�. Bunlar genellikle hareket içinde miras olarak ta��n�r. Ancak bizim ülkelerimizde hareket devrimci pratik aç�s�ndan bir k�r�lma ya�ad�, yani bizim çizgimizi ve çal��ma biçimimizi s�f�rdan geli�tirmemiz gerekiyor. Yabanc� yolda�larla iyi ili�kiler bu süreci h�zland�rabilir.

* K�z�l Eylem/K�z�l �nisiyatif'in sitesi: https://crvena.org/
** https://komaufbau.org/interview-mit-rote-aktion-rote-initiative-aus-serbien-und-kroatien/ adresinde yer alan röportaj Ya�am Uzun taraf�ndan ETHA için çevrildi.

H�rvatistan ve S�rbistan emekçi solundan iki örgüt birle�ti

�lgili Haberler