GÜNCEL

Pandemi(ler) ile nas�l mücadele edilir?

ETHA
17 Kas�m 2020 Sal�

Pandemi(ler) ile nas�l mücadele etmek gerekti�ine ili�kin ortak aç�klama yapan sa�l�k örgüteri, "Sa�l�k özelinde koruyucu sa�l�k hizmetlerinin öncelendi�i, sa�l�ktaki piyasala�man�n son buldu�u toplumcu bir sa�l�k sistemi in�a edilmelidir" denildi.

Türk Tabipleri Birli�i (TTB), Sa�l�k ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikas� (SES), Devrimci Sa�l�k-�� Sendikas� (Dev Sa�l�k-��), Sosyal Hizmet Uzmanlar� Derne�i (SHUD) ve Tüm Radyoloji Teknisyenleri ve Teknikerleri Derne�i (TÜMRAD-DER), pandemi(ler) ile nas�l mücadele etmek gerekti�ine ili�kin ortak aç�klama yapt�.

Pandemi sürecinde yönetimin toplum sa�l��n� koruma yönünde niyeti ve çabas� olmad��n�n bir kez daha görüldü kaydedilen aç�klamada, "Yurtta�lar salg�n�n insaf�na terk edildi. Toplum, Covid-19 hastal��n�n yayg�nl��, ölümlerdeki art��lar ve bilinmezli�in korkusu ile önceleri ko�ulsuz kapat�lmaya raz� edildi. Bununla birlikte salg�n�n deh�etinin hissedildi�i ilk andan itibaren toplumun önemli bir k�sm�, emekçi s�n�flar zorla çal��t�r�ld�. Toplu ula��mlarda, koruyucu önlemler al�nmayan i�yerlerinde, uzun ve yo�un mesailerde emekçiler bula�a maruz b�rak�ld�. Pandeminin süresinin uzamas�, sermaye kesimlerinin tamamen rutin çal��ma rejimine dönmesi ile sonuçlan�rken, yoksul ve ezilen toplum kesimleri de geçimlerini sürdürmenin bask�s� ile istemeye istemeye çal��mak zorunda kald�lar" denildi.

HALK SÜRÜ BA�I�IKLI�INA TERK ED�LM�� DURUMDA
Gelinen a�amada dünyan�n büyük ço�unlu�unda uygulanan ve Türkiye'de ise ad� konulmadan sürdürülen sürü ba��kl�� temel strateji oldu�u belirtilen aç�klamada, "Toplumun önemli bir bölümü özellikle de yoksullar-ezilenler, göçmenler 'sürü ba��kl��'na terk edilmi�tir. Ancak do�al ba��kl��n çok k�sa süreli oldu�u anla��lm��t�r ve bu da sürü ba��kl��n�n bilimsel hiçbir kar��l��n�n olmad��n� göstermektedir. Yani yoksullar-ezilenler, göçmenler için sürü ba��kl��na terk edilme dolayl� ölüme terk edilme anlam�n� ta��yabilmektedir. Bir yandan da pandemiyi bitirece�i müjdelenen a�� haberleri ile toplum büyük bir beklenti içine sokulmu�tur. Buna kar��n dünya nüfusunun yüzde 14'ünü olu�turan merkez kapitalist ülkeler üretime ba�land�� söylenen a��n�n çok büyük bir k�sm�n� sipari� etmi� durumdad�rlar. Dünya nüfusunun önemli bir k�sm� ve emekçilerin k�sa süre içinde a��ya ula�mas� imkans�z görünmektedir. Pandeminin etkisini s�n�fsal göstermesi, beklentiye dönen a�� uygulamalar� ile birlikte s�n�fsal gerçekli�i tüm ç�plakl�� ile gözler önüne seriyor, sa�l��n sosyal belirleyicileri ile birlikte dü�ünüldü�ünde 1+1'in 2'den büyük bir etkiye sahip olmas� nedeniyle bir sindemiden söz etme zorunlulu�u ortaya ç�k�yor" ifadeleri kullan�ld�.

A�I �LE SADECE COVID-19 KONTROL ALTINA ALINACAK
Geli�tirilmesi muhtemel bir a��yla kontrol alt�na al�nacak olan Covid-19 pandemisi oldu�una dikkat çekilen aç�klamada, "A�� ile hedeflenen 'toplum ba��kl��' sadece bu enfeksiyon hastal��na özgüdür. Toplum ba��kl�� 'toplumsal sa�l�k' de�ildir. Pandemiyi ortaya ç�kartan ko�ullarda hiç bir iyile�tirme yap�lmamas� nedeniyle yeni pandemilerle kar��la�aca��m�za �üphe yoktur. Dahas� pandemiyi ortaya ç�kartan kök nedenler aras�nda s�ralanan ekolojik tahribat, yaban hayat�na müdahale, kontrolsüz kentle�me gibi sorunlar kapitalizmin kar h�rs�n�n dizginsizli�i ve çal��ma rejimindeki derinle�en sömürü ili�kileri nedeniyle büyük bir h�zla artarak devam etmektedir. Sa�l�ks�zl�� yaratan bu ko�ullar�n yeni salg�nlarla birlikte bula��c� olmayan hastal�klar (kalp-damar hastal�klar�, kanserler, KOAH ve ast�m ba�ta olmak üzere solunum sistemi hastal�klar�, Alzheimer ve di�er sinir sistemi hastal�klar�, psikolojik rahats�zl�klar, genetik hastal�klar vb.) sindemilerine de (iki ya da daha fazla hastal��n veya durumun birbiriyle sinerji içinde etkile�ip hastal�k yükünün a��r� artmas�) davet ç�kartt�� gerçe�i emekçi s�n�flar�n gündemi olmal�d�r. Toplumsal sa�l�k için t�bbi çözümlerin yeterli olmad��, antikapitalist bir hatt�n gereklili�i daha net anla��lmaktad�r. Bu nedenle küresel bir olay olan pandemilerle mücadele küresel düzeyde, antikapitalist perspektifte olmak zorundad�r" diye belirtildi.

KÜRESEL DÜZEYDE AC�L YAPILMASI GEREKENLER
Sa�l�k örgütleri küresel düzeyde acil (k�sa vadede) yap�lmas� gerekenleri �öyle s�ralad�:

■ Tüm toplum kesimlerinin fiziksel mesafe, hijyen, beslenme, dinlenme, sa�l�kl� ortamlarda fiziksel aktivite vb. bula�� engelleyecek ve ba��kl�� güçlendirecek önlemleri almas�na yönelik bar�nma, g�da temini, sa�l�kl� çevre, ula��m, haberle�me, sa�l�kl� çal��ma ko�ullar�n� önüne koyan sosyal adaleti öngören radikal düzenlemelere gidilmelidir.
■ Toplum ba��kl�� hedefli üretilecek a��lar tüm dünya vatanda�lar�na e�it, ayr�ms�z ve ücretsiz sa�lanmal�d�r. A�� da��t�m�nda riskli ki�iler, topluluklar, ülkeler önceliklenmelidir. A�� da��t�m� uluslararas� sa�l�k emek ve meslek örgütlerinin kat�l�m� ve DSÖ denetiminde gerçekle�tirilmelidir.
■ A�� üretimi ve yayg�nla�t�r�lmas� gerçekle�inceye ve pandemi sonlan�ncaya kadar uluslararas� seyahatlerde uygulanmas� gereken standart tedbirler geli�tirilmeli ve her ülkenin buna uymas� zorunlu hale getirilmelidir.
■ Bütün ülkeler yeni pandemilerin ortaya ç�kmamas� için do�a ile uyumlu bir ya�am�n olu�mas�na katk� sunacak ad�mlar atmal�d�r.

KR�Z�N A�ILMASI �Ç�N TOPLUMCU SA�LIK S�STEM� �N�A ED�LMEL�
Türkiye'nin birçok anan�nda ya�ad�� kriz, sindeminin tetiklemesiyle sa�l�k kriziyle birlikte daha da derinle�ti�i vurgulanan aç�klamada, "Bu krizi a�man�n temel yolu alanda çal��anlar�n örgütlü oldu�u yap�lar�n sesine kulak vermekten geçmektedir. Sa�l�k özelinde koruyucu sa�l�k hizmetlerinin öncelendi�i, sa�l�ktaki piyasala�man�n son buldu�u toplumcu bir sa�l�k sistemi in�a edilmelidir" denildi.

S�NDEM� �LE MÜCADELE
Sindemi ile mücadelede ba�ar�l� al�nmas� için �u tedbirlerin al�nmas� gerekti�i belirtildi: "Sindemi mücadelesi demokratikle�melidir. Sa�l�k Bakanl�� ba�ta olmak üzere ilgili bakanl�klar�n da içinde oldu�u sa�l�k alan�ndaki emek meslek örgütleri temsilcileri ve siyasi parti temsilcilerinin olu�turdu�u yeni 'ba��ms�z' bir sindemi kurulu olu�turulmal�d�r. Bu kurulun alaca�� kararlar toplum ile en k�sa sürede tüm ayr�nt�lar� ile payla��lmal�d�r.

"Ayn� kurulun izdü�ümü olarak her ilde sindemi kurullar� olu�turulmal�d�r. Bu kurullarda o yerelde bulunan DKÖ'ler, STK'lar, muhtarlar, kanaat önderleri yer almal� ve bu �ekilde toplumun karar alma süreçlerine kat�l�m� sa�lanmal�d�r. Yerele dair her türlü kararla�t�rmalarda bu kurul etkili olmal�d�r."

Aç�klamada sindemi ile mücadele al�nmas� tedbirler �öyle s�raland�:

■ 4 hafta boyunca ülkeye giri� ç�k��larda çok s�k� tedbirler uygulanmal�d�r.
■ 4 hafta boyunca sa�l�k, belediye temizlik ve g�da sat�� d��ndaki tüm faaliyetler durdurulmal�d�r.
■ Güvenlik ad�na yürütülecek faaliyetler cezaland�r�c� bir perspektifle de�il sosyal hizmetler ve destek kapsam�nda yerel yönetimlerin de kat�l�m�yla yürütülmeli, ba�ta sindemide belirlenen kurallar�n denetimi, özellikle ev içinde ba�ta kad�n ve çocuklara yönelik olmak üzere �iddet, vatanda�lar�n can ve mal güvenli�ini korumaya yönelik tedbirlerle s�n�rl� olmal�d�r.
■ Kamuda çal��an i�çi memur vb tüm çal��anlar�n maa�� kesintisiz ödenmelidir. Gündelik i�lerde ve özelde güvencesiz çal��an ve yoksullar�n tamam�na 1 ayl�k ihtiyac�n� kar��layacak (en az 5000 TL) mali destek kamu bütçesinden kar��lanmal�, esnafa bir ayl�k kira bedeli ve geçim giderleri deste�i (en az 5000 TL) verilmelidir.
■ Sa�l�k personeline nitelikli ki�isel koruyucu donan�m eksiksiz sa�lanmal�d�r. Sindemi ile mücadelede sa�l�k alan�ndaki emek ve meslek örgütleri ile bakanl�k kolektif çal��mal�d�r. Sa�l�k alan�ndaki personel aç��n�n güvenceli kadrolu istihdam� ile kapat�lmas�na yönelik planlama yap�lmal�, 4C, 4B gibi güvencesiz kadrolarda çal��an personelin güvenceli kadroya geçmesi sa�lanmal�, haklar�nda kesin yarg� karar� bulunmayan ihraç tüm sa�l�k emekçileri göreve ba�lat�lmal�d�r.
■ Yüksek enfeksiyon riski ve a��r� i� yükü alt�nda çal��an sa�l�k çal��anlar�n�n sahada ya�ad�klar� �iddet, mobbing, adaletsiz ek ödemeler, belirti göstermelerine ra�men çal��t�r�lmalar�, Covid-19 testi yapt�rmalar�n�n engellenmesi, hamile ve kronik hastal�� olmas�na ra�men çal��t�r�lmalar� vb. sorunlar�n giderilmesine yönelik ivedilikle planlamalar yap�p giri�imlerde bulunulmal�d�r.
■ Belediye temizlik i�çileri, g�da tedarikçileri, güvenlik güçleri gibi çal��mas� zorunlu olan kesimlere kamu ve çal��t�rmaya devam eden firmalarca nitelikli koruyucu donan�m sa�lanmal�d�r.
■ Vatanda�lar�n zorunlu harcamalar�n�n (su, elektrik, �s�nma, vb.) faturalar� devlet taraf�ndan ödenmeli, kredi borçlar� vb. ertelenmelidir.
■ Fark�ndal�k yaratmaya yönelik sosyal medya, TV, gazete vb gibi araçlarla bilgilendirme çal��malar� yap�lmal�d�r. Meclis'te bulunan tüm partiler ile hükümet koordineli çal��mal�d�r. Yerellerde DKÖ, STK'lar, muhtarlar, mahalle meclisleri vb gibi toplumun örgütlü kurumlar� ile resmî kurumlar e�güdüm içinde çal��mal�d�r.
■ Kalabal�k ve yoksul aileler içerisinde hastal��a yakalananlar�n tedavilerinin ve izolasyon süresi boyunca konaklamalar�n�n kamuya ait ya da kamunun finansman�n� sa�layaca�� ayr� mekanlarda gerçekle�tirilmesi, izolasyonda kalmak zorunda olanlara bak�m verilmesi sa�lanmal�d�r.
■ Covid-19 nedeniyle enfekte olan ve hayat�n� kaybeden insanlar�m�z�n ve sa�l�k çal��anlar�n�n say�s� dahil tüm veriler, yap�lanlar, eksiklikler �effafl�kla toplumla payla��lmal�d�r.
■ Bir ayl�k sürenin sonras�nda sindeminin boyutu yeniden gözden geçirilerek hareket edilmelidir. Salg�n tüm dünyada kontrol alt�na al�n�ncaya kadar yurtd�� giri� ve ç�k��larda tedbirler (test yapma, 14 gün izolasyon vb) sürdürülmelidir.

Pandemi(ler) ile nas�l mücadele edilir?

�lgili Haberler